ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ: γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ 10ο μέρος (Βλέμμα στόν Θεό, γνώση, νέκρωση τοῦ σώματος-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης)

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ:

γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ

10ο μέρος (Βλέμμα στόν Θεό, γνώση, νέκρωση τοῦ σώματος-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης)

1ο μέρος: (Γενικά-Μοναχός Εὐάγριος) ,

2ο μέρος: (Ρητά-Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ) ,

3ο μέρος: (Γαστριμαργία-Ἁγίου Νείλου) , 

4ο μέρος: (Εγκράτεια και αποφυγή ηδονής στην τροφή-Αγίου Κασσιανού) ,

5ο μέρος: (Νά μένουμε στα όρια της ανάγκης-Αγίου Νείλου)  , 

6o μέρος: (Να ζούμε φτωχικά και με ευχαριστιία-Ευάγριου Μοναχού) , 

7ο μέρος: (Η φιλαργυρία είναι ειδωλολατρία-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,

8ο μέρος: (Η κενοδοξία καταστρέφει την προσευχή-Ευάγριου Μοναχού) , 
9ο μέρος: (Η κενοδοξία προσβάλλει και εξ αριστερών και εκ δεξιών τον αγωνιστή-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,  

 

 ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, ΤΟΜΟΣ Β', Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης, σελ. 13, σελ. 41

«Τρία είναι τα γενικότερα πάθη, μέσω των οποίων γεννιούνται όλα τα άλλα: η φιληδονία, η φιλαργυρία και η φιλοδοξία. Σε αυτά ακολουθούν άλλα πέντε πονηρά πνεύματα και από αυτά  γεννιέται μεγάλο πλήθος παθών  και διάφορα είδη ποικιλόμορφης κακίας. Εκείνος λοιπόν που νίκησε τους τρείς αρχηγούς και ηγεμόνες, φονεύει μαζί και τους άλλους πέντε και υποτάσσει όλα τα πάθη».

«Πόσο μεγάλος είναι ο αγώνας να σπάσει ο άνθρωπος τον γερό αυτό δεσμό και να ελευθερωθεί από τη λατρεία της ύλης και να αποκτήσει την έξη των καλών. Χρειαζόμαστε τρία πράγματα. 

• Πρώτο και μέγιστο, να βλέπουμε ολόψυχα προς το Θεό και από Αυτόν να ζητούμε βοήθεια. 
• Δεύτερο είναι η συνεχής τροφή του νου με γνώση.
• Τρίτο πρέπει να υπάρχει επιπλέον η νέκρωση του σώματος.

Αυτή η σεβάσμια τριάδα γεννά μέσα στην ψυχή τον κύκλο των μακαρίων αρετών. 

Γιατί είναι αδύνατο σε εκείνους που είναι στολισμένοι με αυτά τα τρία ή να βρεθεί ίχνος κακίας ή να απουσιάζει κάποια αρετή. Αλλά ίσως να θλίβει το λογικό η απόρριψη των χρημάτων ,ή η περιφρόνηση της δόξας, γιατί έως ότου είναι η ψυχή δεμένη με αυτά, πληγώνεται από πολλά πάθη. Και εγώ βεβαιώνω επιμόνως ότι είναι αδύνατο να πετάξει ψηλά η ψυχή που είναι προσηλωμένη στον πλούτο και στη δόξα. Ούτε και είναι δυνατό να επιμένει σε αυτά η ψυχή, όταν έχει αθληθεί αρκετά στα τρία που είπαμε, ώστε να της γίνουν συνήθεια. Γιατί αν η ψυχή γνωρίζει ότι τίποτε δεν είναι πραγματικό καλό, εκτός από τον ύψιστο Θεό και είναι πεπεισμένη ότι από τα άλλα, όσο πιο όμοιο είναι κάτι με το Πρώτο Καλό, τόσο ωραιότερο είναι, πώς θα αγαπήσει ή θα δεχτεί άργυρο ή χρυσό ή κάτι άλλο γήινο; Τα ίδια λέω και για τη δόξα.

       Αλλά δεν εξαιρούνται από το λόγο και οι φροντίδες, οι οποίες κυρίως κρατούν κάτω τον άνθρωπο. Για ποιο πράγμα θα φροντίσει εκείνος που δεν παθαίνεται για κανένα γήινο και δε στρέφεται  σε αυτά; Γιατί το νέφος των φροντίδων σχηματίζεται από τις αναθυμιάσεις ,ας πούμε, των βασικών παθών, εννοώ τη φιληδονία, τη φιλαργυρία και τη φιλοδοξία, ώστε ο ελεύθερος από τα πάθη αυτά, είναι και ξένος από φροντίδες. Αλλά ούτε η φρόνηση, που θεωρείται συμπλήρωμα της σοφίας και είναι η πιο ισχυρή δύναμη από όσες σηκώνουν τον άνθρωπο προς τα επάνω, λείπει από αυτά που είπαμε».

«Κανείς να μη νομίζει ότι η φιλοδοξία και η φιλαργυρία αφορούν στο σώμα. Μόνο η φιληδονία αφορά στο σώμα, η οποία βρήκε κατάλληλο φάρμακο την κακοπάθεια του σώματος. Οι άλλες δύο κακίες που είπαμε, είναι γεννήματα της άγνοιας. Γιατί η ψυχή υιοθετεί τα νόθα από έλλειψη εμπειρίας των πραγματικά καλών και από άγνοια των νοητών. Με τον πλούτο νομίζει ότι παρηγορεί τη φτώχεια. Συγχρόνως όμως ο πλούτος επιδιώκεται για φιληδονία και φιλοδοξία και καθ΄εαυτόν σαν να ήταν κάποιο καλό. Αυτό συμβαίνει από άγνοια των πραγματικά καλών. Η φιλοδοξία δεν οφείλεται στην ανάγκη του σώματος-γιατί δεν εξυπηρετεί διόλου το σώμα-αλλά στην απειρία και την άγνοια του Πρώτου Καλού και της αληθινής δόξας. Αιτία αυτής και γενικά ρίζα όλων των κακών είναι η άγνοια. Γιατί δε γίνεται εκείνος που εννόησε σωστά τη φύση των πραγμάτων, από πού προήλθε το καθένα και που καταλήγει, κατόπιν να περιφρονήσει το σκοπό του και να στραφεί στα γήινα, γιατί η ψυχή δεν επιθυμεί εκείνο που φαινομενικά είναι καλό. Και αν τυραννείται από τη συνήθεια, μπορεί κάλλιστα να νικήσει και τη συνήθεια. Αλλά όταν ακόμη υπήρχε η συνήθεια, ξεγελιόταν από την άγνοια. Επομένως πρέπει να φροντίσει για το πρώτο-πρώτο αγαθό, και να αποκτήσει ορθή ιδέα περί των όντων, και ακολούθως να δώσει φτερά στη βούληση για να πετάξει προς το Πρώτο Αγαθό,να καταφρονήσει όλα τα παρόντα και να πληροφορηθεί για τη μεγάλη ματαιότητά τους».

(συνέχεια...)