ΦΙΛΑΥΤΙΑ, Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ. Ἀπό τήν Φιλοκαλία

ΦΙΛΑΥΤΙΑ,  Η  ΜΗΤΕΡΑ  ΤΩΝ  ΠΑΘΩΝ.

Ἀπό τήν Φιλοκαλία 

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, ΤΟΜΟΣ  Α

Αγιος Ησυχιος, σελ 215

«Δεν υπάρχει δυνατότερο δηλητήριο από το δηλητήριο της ασπίδας και του βασιλισκου. Και δεν υπαρχει κακια χειροτερη από την φιλαυτια. Παιδια της φιλαυτιας που κινουνται με ορμη είναι: 

• ο αυτοεπαινος μεσα στην καρδια,
• η αυταρεσκεια,
• η γαστριμαργια,
• η πορνεια,
• η κενοδοξια,
• ο φθονος 
• και η κορωνιδα ολων, η υπερηφανεια, η οποια γνωριζει όχι μονο ανθρωπους αλλα και Αγγελους να ριχνει από τον Ουρανο και να τους ντυνει με σκοταδι αντι με φως.»

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ,ΤΟΜΟΣ Β

Όσιος Θεόδωρος Εδεσσης, σελ 24,30 
                                                                                                                                            «Για τη φιλαυτία η οποία μισεί τους παντες, δικαια είπε κάποιος σοφος, ότι πρώτος απ’ολους τους κακούς λογισμούς είναι ο φοβερός αυτός πόλεμος της φιλαυτιας, που μοιάζει με τυραννο.Αυτος μαζί με τους τρεις και με τους πέντε αρπάζουν το νου.»  

«Η φιλαυτια,η φιληδονία και η φιλοδοξία διώχνουν από την ψυχή τη μνήμη του Θεου. Η φιλαυτία γεννά αφάνταστα κακα, κι όταν λειψει η μνήμη του Θεού, τότε σηκώνεται μέσα μας η ταραχή των παθών.»  

«Εκείνος που έβγαλε με τη ρίζα από την καρδιά του τη φιλαυτια,ευκολα θα νικήσει και τα λοιπά πάθη με την βοήθεια του Κυριου.Γιατι από τη φιλαυτία γεννιούνται και η  οργή και η λύπη και η μνησικακία και η φιληδονία και η θρασυτητα`επειδη Εκείνος που νικήθηκε από τη φιλαυτια,είναι αιχμάλωτος και των λοιπών παθων.Φιλαυτια είναι η εμπαθής διάθεση και φίλια προς το σώμα και η εκπλήρωση των σαρκικών θελημάτων.»  

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητης, σελ 61,69,77,83,153,155,157 

«Εκείνος που απέβαλε την μητέρα των παθών, τη φιλαυτία, ευκολα απαλλάσσεται, με τη βοήθεια του Θεού, και από τα αλλά πάθη, την οργή, τη λύπη, την μνησικακία κτλ. Εκείνος όμως που είναι υποχείριος στο πρωτο, ακομα και αν δε θελει, πληγωνεται και από τα αλλά πάθη. Φιλαυτία είναι η άλογη αγάπη προς το σώμα μας.»   

«Πρόσεχε τον εαυτό σου από την μητέρα των κακων, τη φιλαυτία, η οποία είναι η παράλογη αγάπη του σωματος. Από αυτή γεννιούνται, μοιαζοντας ευλογοι,οι πρώτοι και εμπαθείς και γενικότατοι τρεις μανιώδεις λογισμοι, της γαστριμαργιας,τ ης φιλαργυριας και της κενοδοξιας, ξεκινωντας από την ανυπέρβλητη τάχα ανάγκη του σωματος, κι από αυτούς γεννιέται όλος ο πόλεμος των κακων. Πρεπει λοιπον, όπως ειπαμε, να προσέχουμε και να την πολεμούμε με μεγάλη νηψη. Και όταν αφανιστεί η φιλαυτία, αφανιζονται μαζί της και όλα όσα γεννιούνται από αυτήν.» 

«Το πάθος της φιλαυτίας υποβάλλει στο μοναχό να λυπάται το σώμα του και να του χορηγεί τροφή πέρα από όσο πρεπει, δηθεν για να μην ασθενησει, και έτσι παρασύρεται σιγά σιγά και πέφτει στο βάραθρο της φιληδονιας. Στον κοσμικό από το άλλο μερος, υποβαλλει να φροντίζει πώς να ικανοποιεί τις επιθυμίες του.»                                              

«Φιλαυτία είναι η προς το σώμα εμπαθής και παράλογη αγάπη, την οποία αντιμάχεται η αγάπη και η εγκρατεια. Εκείνος που έχει τη φιλαυτία, είναι φανερό ότι έχει όλα τα πάθη.»

«Κανένας δε μίσησε  τη σάρκα του, λεει  ο Αποστολος, αλλά τη σκληραγωγεί και τη χρησιμοποιεί ως δουλη, μη παρέχοντας της τίποτε άλλο παρά τροφές και ενδυματα, κι από αυτά όσα της χρειάζονται για να ζει. Με αυτό τον τρόπο την αγαπά κανείς απαθώς και την τρέφει ως υπηρέτρια των θειων, και την περιποιείται δίνοντας της μόνο όσα θεραπεύουν τις ανάγκες της.»

«Όποιον αγαπά κανεις, εκεινον βέβαια και περιποιείται προθυμα. Αν λοιπόν κανείς αγαπά το Θεο, προθυμα κάνει εκείνα που Του αρεσουν. Αν αγαπά τη σαρκα, κανει πρόθυμα εκείνα που ευχαριστούν αυτήν.»

«Στο Θεό αρέσει η αγάπη, η σωφροσυνη, η θεωρία και η προσευχη. Στη σάρκα αρέσει η γαστριμαργια,η ακολασία και όσα αυξάνουν αυτά τα πάθη. Γι αυτό όσοι είναι σαρκικοί, δεν μπορούν να αρέσουν στο Θεο. Ενώ όσοι ανήκουν πραγματι στο Χριστο ,σταύρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες.»

«Η φιλαυτία όπως πολλές φορές έχει λεχθεί γίνεται αιτία όλων των εμπαθών λογισμων. Από αυτή γεννιούνται οι τρεις καθολικοτατοι λογισμοί της επιθυμίας: ο λογισμός της γαστριμαργιας, της φιλαργυρίας και της κενοδοξιας. Από τη γαστριμαργία γεννιέται ο λογισμός της πορνειας, από την κενοδοξία ο λογισμός της υπερηφανειας. Οι άλλοι εμπαθείς λογισμοι, δηλαδη της οργης,της λυπης, της μνησικακιας, της κατακρίσεως και οι λοιποι, ακολουθουν αυτούς τους τρεις. Αυτά τα πάθη λοιπόν, δενουν το νου μαζί με τα υλικά πραγματα,και τον τραβουν κατω στη γη, καθως βρισκονται πάνω του σαν μια βαρύτατη πετρα, ενώ εκ φύσεως ο νους είναι ελαφρύτερος και πιο ευκίνητος και από τη φωτιά.»

«Αρχή όλων των παθών είναι η φιλαυτία,τελος η υπερηφανεια.Φιλαυτία είναι η παράλογη αγάπη προς το σώμα. Εκείνος που την έκοψε συρριζα,εκοψε μαζί της και όλα τα πάθη.»

«Όπως οι κατά σάρκα γονείς έχουν ιδιαίτερη αγάπη στα παιδιά τους, έτσι και ο νους συνδέεται φυσικώς με τους λόγους του. Και όπως όσοι γονείς αγαπούν παθολογικά τα παιδιά τους και,ακομη και αν είναι εντελώς καταγέλαστα από ολους, αυτοι τα θεωρούν πως είναι τα πιο ικανά και τα πιο ωραια, έτσι και στον άφρονα νου οι λόγοι του, ακομη και αν είναι πιο χειρότεροι από ολους,τ ου φαίνονται φρονιμοτατοι. Στο σοφό όμως νου δε φαίνονται έτσι οι λόγοι του, αλλά όταν νομίσει ότι είναι αληθινοί και καλοι, τότε μάλιστα δεν πιστεύει στην κρίση του, αλλά βάζει άλλους σοφούς να κρίνουν τους λόγους και τους λογισμούς του, μη τυχόν προσπαθεί η προσπάθησε ματαια, και από αυτούς παίρνει τη βεβαίωση.»

«Εκείνος που επιθυμεί τα επιγεια, επιθυμει ή τροφές, ή σαρκικές ηδονες, ή δόξα ανθρώπινη ή χρήματα ή κάτι άλλο σχετικά με αυτά. Και αν ο νους δε βρει κάτι ανώτερο για να μεταφέρει σε αυτό την επιθυμία του, δε θα πεισθεί ποτέ να καταφρονήσει τα παραπανω. Και ασυγκρίτως ανώτερο από αυτά είναι η γνώση του Θεού και των θειων.»

      «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο διάβολος μας εξαπάτησε με δόλο κατά τρόπο κακούργο και πανούργο δια μέσου της φιλαυτίας προσβάλλοντας μας με την ηδονη, και έτσι μας χώρισε κατά την προαίρεση τον ένα από τον άλλο και από το Θεό. Διεστρεψε την ευθύτητα μας και με τον τρόπο αυτό διαίρεσε την ανθρώπινη φύση και την κατακομμάτιασε σε πολλές γνώμες και φαντασίες.» 

«Τρία είναι τα πιο μεγάλα που γίνονται αρχή του κακού και που γεννούν κάθε κακία: η αγνοια, η φιλαυτία και η τυραννική συμπεριφορα. Το καθένα εξαρτάται και υποστηρίζεται από τα αλλά δυο. Από την άγνοια του Θεού προέρχεται η φιλαυτία, ενώ από αυτήν η τυραννική συμπεριφορά προς τους συνανθρώπους. Και δε θα υπάρξει αντίρρηση για το ότι αυτές τις εγκατέστησε μέσα μας ο πονηρός κατά τη σφαλερή χρήση των δυνάμεων της ψυχης, δηλαδη του λογιστικου, του επιθυμητικού και  του θυμοειδούς.»                                                                                                                                                                                                                                                                     

«Πρέπει με το λογικό αντίθετο στην αγνοια, να κινούμαστε μέσω της γνώσεως προς το Θεό, αναζητωντας Αυτόν και μόνο.Με επιθυμία καθαρή από το πάθος της φιλαυτίας, να κατευθυνόμαστε με πόθο προς μόνο το Θεό. Και από αυτά να δημιουργήσουμε τη θεια και μακάρια αγάπη, για την οποία και υπάρχουν αυτά,και η οποία ενώνει με το Θεό. Και με θυμό χωρισμένο από την τυραννική διάθεση, να αγωνιζόμαστε να επιτύχουμε μόνο το Θεό. Και από αυτά να δημιουργήσουμε τη θεια και μακάρια αγάπη, για την οποία και υπάρχουν αυτά, και η οποία ενώνει με το Θεό και κάνει θεό εκείνον που αγαπά το Θεό.»   

«Όταν ξεριζωθεί η φιλαυτία που είναι αρχή και μητέρα όλων των κακων, όπως ειπα, συνηθως ξεριζώνονται μαζί και όλα όσα προέρχονται από αυτήν κι όσα την ακολουθουν. Γιατι όταν δεν υπάρχει αυτή, με κανένα ολότελα τρόπο, ουτε το παραμικρό ίχνος η είδος κακίας δεν μπορεί να υπάρχει.»

«Είναι ανάγκη να φροντίζομε σε τέτοιο βαθμό για τον εαυτό μας και για τους άλλους, όσο ο ίδιος ο Χριστός έδειξε πρώτος με τον εαυτό Του καταδεχόμενος να πάθει για χάρη μας.»

«Για χάρη της αγάπης όλοι οι άγιοι αντιστάθηκαν στην αμαρτια, χωρις να λογαριάσουν καθόλου την παρούσα ζωη. Και υπέφεραν τους πολύμορφους τρόπους τρόπους του θανατου, για να μαζευτούν από τον κόσμο στον εαυτό τους και στο Θεό, και να ενώσουν πάνω τους τα ρήγματα της φύσεως. Αυτή είναι η αληθινή και χωρίς ψεγάδι θεια σοφία των πιστων. Αυτης το τέλος είναι το αγαθό και η αληθεια, αν βέβαια αγαθό είναι η φιλανθρωπια, και αλήθεια είναι από την πίστη φιλοθεια, τα οποία είναι γνωρίσματα της αγαπης, γιατι ενώνει τους ανθρώπους με το Θεό και μεταξύ τους, και γι αυτό έχει αδιάπτωτη την παραμονή των αγαθών.»

«Είναι πραγματικά φοβερό πράγμα και υπερβαίνει κάθε υπολογισμό η καταδίκη που επισυρει, το να νεκρώσουμε θεληματικά τη ζωή που μας έδωσε ο Θεός με τη δωρεά του Άγιου Πνευματος, αγαπωντας τα πράγματα που φθειρονται. Και τον γνωρίζουν οπωσδήποτε αυτό το φόβο εκείνοι που προτίμησαν συνειδητά αντί για τη φιλαυτία την αλήθει

«Η φιλαυτία και η εξυπνάδα των ανθρωπων, αφου και τους συνάνθρωπους και το Νόμο είτε τους παραμερισε, ειτε τους σοφιστευθηκε, κατακομματιασε σε πολλά μέρη τη μια ανθρώπινη φύση και αφού εισήγαγε και εξάπλωσε την αναισθησία που επικρατεί τώρα σε αυτή, όπλισε με την προαίρεση τη φύση εναντίον του εαυτού της. Γι αυτό οποίος με σώφρονα λογισμό και γενναίο φρόνημα μπόρεσε να διαλύσει αυτή την αντίφαση της φύσεως, ελέησε πρώτα τον εαυτό του, γιατι συμμόρφωσε την προαίρεση του σύμφωνα με τη φυση,και κατέφυγε στο Θεό κατά την προαίρεση λόγω της φύσεως. Και έδειξε στον εαυτό του τι σημαίνει το ¨κατ`εικονα¨ και πως ο Θεός στην αρχη,δημιουργωντας τη δική μας φύση όπως έπρεπε όμοια με τον εαυτό Του και ολοκάθαρο απεικόνισμα της αγαθότητας Του,τ ης εξασφάλισε την ταυτότητα με τον εαυτό της σε όλα,να είναι αμαχη, ειρηνικη, χωρις εναντιοτητες, δεμενη σφιχτά με το Θεό και τον εαυτό της μέσω της αγαπης, η οποία μας εξαρτά με τον πόθο από τον Θεό και μας συνδέει μεταξύ μας με τη συμπάθεια.»

«Απαλλαγή από όλα τα κακά και σύντομος δρόμος σωτήριας είναι η αληθινή, η με επίγνωση αγάπη του Θεού και η τέλεια απάρνηση της στοργής της ψυχής προς το σώμα και τον κοσμο. Συμφωνα με αυτήν αφού αποβάλομε την επιθυμία της ηδονής και το φόβο της οδυνης, ελευθερωνόμαστε από την κακή φιλαυτία και ανεβαίνουμε στη γνώση του Δημιουργού. Και αφού πάρουμε στη θέση της κακής την αγαθή νοερή φιλαυτία,τη χωρισμένη από σωματική στοργή, δεν παύομε να λατρεύομε το Θεό με αυτήν την καλή φιλαυτία, ζητωντας πάντοτε από το Θεό τον καταρτισμό της ψυχης. Γιατί αυτή είναι η λατρεία η αληθινή και πραγματικά θεάρεστη, η ακριβής επιμέλεια της ψυχής μέσῳ των αρετών.»

«Εκείνος που δεν επιθυμεί σωματική ηδονή και καθόλου δε φοβάται οδύνη, έγινε απαθής. Γιατι μαζί με αυτές και τη μητέρα τους φιλαυτία σκότωσε και όλα τα πάθη που γι αυτές υπάρχουν και από αυτές προερχονται, όπως και την αγνοια, την αρχηγό των κακων. Και έτσι ολόκληρος δόθηκε στο φύσει Καλό, το οποίο είναι σταθερό και μόνιμο και αναλλοίωτο, μενοντας μαζί με Αυτό τελείως ακίνητος να αντανακλά με ακάλυπτο πρόσωπο τη δόξα του Κύριου και από τη φωτεινή δόξα που έχει μέσα του να βλέπει τη θήκη και απλησίαστη δόξα.»

«Ας αρνηθούμε την ηδονή και την οδύνη της ζωής αυτής με όλη μας τη δυναμη, και τότε θα απαλλαγουμε από κάθε επινοηση των παθών και κάθε δαιμονικη κακουργια. Γιατι αγαπούμε τα πάθη για την ηδονή και εξαιτίας του πόνου αποφεύγουμε την αρετή,»

«Επειδή κάθε κακία εκ φύσεως καταστρέφεται μαζί με τους τρόπους που τη δημιουργησαν, βρίσκοντας ο άνθρωπος με την πείρα του ότι κάθε ηδονή τη διαδέχεται η οδυνη, κατεύθυνε όλη την ορμή του προς την ηδονή και όλη την αποστροφή του προς την οδυνη. Την πρώτη την υπερασπίζεται με όλη του τη δυναμη, ενώ την άλλη την καταπολεμά με όλο του το ζηλο, πιστεύοντας κάτι αδυνατο, ότι με τη μέθοδο αυτή θα διαχωρίσει τη μια από την άλλη και μόνη τη φιλαυτία θα έχει ενωμένη με την ηδονή χωρίς να της βάζει τέλος η οδυνη. Το πάθος όμως φαίνεται τον κάνει να αγνοεί ότι σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει ηδονή χωρίς οδύνη. Γιατί είναι ανακατεμένος με την ηδονή ο πόνος, κι ας μη γίνεται αντιληπτός από όσους τον έχουν, καθώς στο πάθος επικρατεί η ηδονή. Και είναι φυσικό να προβάλλει πάντοτε εκείνο που επικρατει, και να σκεπάζει ο,τι συνυπαρχει. Όταν λοιπόν διεκδικούμε την ηδονή εξαιτίας της φιλαυτίας μας και φροντίζουμε να αποφεύγουμε την οδυνη, πάλι για την ίδια αιτία, τότε εφευρίσκουμε τα απερίγραπτα καταστροφικά πάθη.»

«Αγνοεί ο άνθρωπος και δεν αισθάνεται την ηδονή και την οδύνη, όταν στο Θεό, που είναι το όντως αγαπητό και αξιέραστο και επιθυμητο, δέσει ή μάλλον κολλήσει το νου του, οπότε γίνεται ελεύθερος από τη σωματική σχέση.»

«Όπως δεν μπορεί να λατρεύει κανείς το Θεό καθαρά αν δεν καθαρίζει από τα βάθη την ψυχή του, έτσι δεν μπορεί να λατρεύει τη κτίση αν δεν περιποιείται  το σώμα. Eπιτελώντας σε αυτό το σώμα ο άνθρωπος τη φθοροποιό αυτή λατρεία και καταντώντας φιλαυτος, είχε ακατάπαυστα ενεργούμενη μέσα του την ηδονή και την οδύνη, τρώγοντας διαρκώς από το δένδρο της παρακοής που παρείχε ανακατωμένη τη γνώση του καλού και του κακού με την πείρα μέσω της αισθήσεως. Και αν κανείς πει ότι το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού είναι η ορατή κτίση, δε θα σφάλλει. Γιατι η απόλαυση της εκ φύσεως προξενεί ηδονή και οδύνη»

 «Όπου δεν επικρατεί το λογικό, εκει είναι φυσικό να επικρατεί η δύναμη της αισθησεως,στην οποία έχει αναμειχθεί κατά κάποιο τρόπο η δύναμη της αμαρτιας. Αυτή κρυφοσερνει την ψυχή με την ηδονή σε οίκτο τάχα προς τη συγγενή κατά την υπόσταση σάρκα, και αφού της αναθέσει σαν φυσικό της έργο την εμπαθή και ηδονική επιμέλεια της σαρκας, την απομακρύνει από τη ζωή που ταιριάζει στη φύση της και την πείθει να γίνει δημιουργός της κακίας ,η οποία καθ`εαυτην είναι ανυπόστατη.»

Όσιος Θαλάσσιος ο Λίβυος, σελ 279,289

«Αν θέλεις να απαλλαγείς ταυτόχρονα από όλες τις κακιες, απαρνησου τη μητέρα των κακων,τη φιλαυτία.»

«Αρχή των κακών για τη ψυχή είναι η φιλαυτία. Φιλαυτία είναι η αγάπη προς το σώμα»

«Ιδίωμα του λογικού είναι να υποταχθεί στον ορθό λογο,και να ταλαιπωρήσει το σώμα και να το μεταχειριστεί σαν δούλο.»

«Κακό έργο της ψυχής είναι να αφήνει τον Κτιστή και να λατρεύει το σώμα.»

«Σπάσε τα δεσμά της αγάπης προς το σώμα και μη δίνεις τίποτε στο δούλο(σώμα) εκτός από τα απολύτως αναγκαία.»

«Όταν ο νους κινείται από την αγάπη του Θεού, καλλιεργει αγαθά νοήματα περί του Θεού. Όταν κινείται από τη φιλαυτία, συμβαινει το αντίθετο.»

«Σε όλα τα πάθη προηγείται η φιλαυτία και τελευταίο ακολουθεί η υπερηφάνεια.»

«Οι τρεις λογισμοί της επιθυμίας γεννιούνται από το πάθος της φιλαυτίας.»

«Οι τρεις γενικοί λογισμοί της επιθυμίας είναι, της γαστριμαργιας, της κενοδοξίας και της φιλαργυρίας. Αυτούς ακολουθουν όλοι οι εμπαθείς λογισμοί, αλλά όχι όλοι μαζί.»

  ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ,ΤΟΜΟΣ Γ 

  Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνος ,σελ 77,156,158,169

«O ανόητος είναι φίλαυτος και δεν μπορεί να είναι Φιλάδελφος, ούτε φιλοθεος, ουτε έχει εγκράτεια στις ηδονες, δηλαδη στα θελήματα που του αρέσουν, ουτε υπομονή στα οδυνηρα, αλλά άλλοτε επιτυγχάνει το θέλημα του και αυξάνεται η ηδονή και η έπαρση του, κι άλλοτε αποτυγχάνει και πέφτει σε μικροψυχία και πνίξιμο της ψυχής, το οποίο είναι αρραβώνας της κολασεως. Ενώ από τη γνώση, δηλαδη τη  φρονηση, γεννιούνται η εγκράτεια και η υπομονη, γιατι ο φρόνιμος κυριαρχεί στο θέλημα του και υπομένει την οδύνη από αυτό.»                                                

                                    
«Όπως οι φιλότεκνοι γονείς συνετίζουν με απειλές τα παιδιά τους όταν κάνουν παράλογα πράγματα,ενεργωντας από στοργή προς αυτά, έτσι και ο Θεός παραχωρεί τους πειρασμούς σαν ραβδί που κάνει τους άξιους να επιστρέφουν από τα θελήματα του διαβολου. Οποίος διστάζει να χρησιμοποιήσει το ραβδι, μισεί το παιδί του,ενώ οποίος το αγαπά, το παιδαγωγεί με επιμέλεια. Επειδή όμως εμείς  που είμαστε φιλήδονοι και φίλαυτοι διατρέχουμε κίνδυνο και από τις δυο μεριες, από τους πειρασμούς, δηλαδη, κατά παραχώρηση του Θεού, και από την έκπτωση στην απώλεια που προέρχεται από την υπερηφάνεια και την απομάκρυνση από το Θεό, σαν υιοί που παιδαγωγούμαστε αλλά δε θανατωνόμαστε, πρέπει να διαλέξουμε το ελαφροτερο. Γιατι είναι καλύτερα με την υπομονή των θλίψεων να καταφεύγουμε στο Θεό, παρά από το φόβο των κινδύνων να καταλήγουμε στην έκπτωση από Αυτόν και να πέσουμε στα χέρια του διαβολου, με αποτέλεσμα να υποστούμε μαζί του την αιώνια έκπτωση η μάλλον κολαση. Γιατι ένα από τα δυο θα γίνει, η τους πειρασμούς θα υπομενουμε, που είναι προσκαιροι, ή την κόλαση που είναι αιώνια.» 

«Τίποτα άλλο δε βλέπουμε συνήθως να φέρνει χωρίς κόπο τη νικη, όσο η τόλμη που συνοδεύεται από βέβαια πίστη. Ούτε άλλο φέρνει την ήττα, όσο η φιλαυτία και η δειλία που προέρχεται από την απιστία.»

 «Οι απαθείς εξουσιάζουν τους εαυτούς τους και δεν αιχμαλωτίζονται από κανένα θέλημα. Εμεις όμως χρεωστούμε να είμαστε κάτω από νόμο και κανονα, ώστε παρά τη θέληση μας και αναγκαζομενοι από το χρεος, να κάνουμε το αγαθό. Κι αυτό γιατί ακόμη αγαπούμε περισσότερο τα πάθη και τις ηδονες, δηλαδη την ανάπαυση του σώματος και τα θελήματα μας, και ο εχθρός οδηγεί όπου θέλει το νου μας.»

 «Με πολλούς τρόπους μπορούμε να σωθουμε, αν εγκαταλείψουμε τα δικά μας θελήματα. Αν δεν κάνουμε έτσι δεν μπορούμε να έχουμε αναπαυση, αλλά ούτε και τα θεια θελήματα  μπορούμε να μάθουμε και να κάνουμε, γιατί το θέλημα μας είναι μεσότοιχο που μας χωρίζει από το Θεό, και αν δεν γκρεμιστεί το μεσοτοιχο, δε μπορούμε να μάθουμε και να κάνουμε το θέλημα του Θεού, αλλά βρισκόμαστε μακριά Του και μας τυραννούν οι εχθροί παρά τη θέληση μας»

      

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ,ΤΟΜΟΣ Δ

Όσιος Νικήτας Στηθατος, σελ 59,71

«Από όλες τις αρετές πρώτη είναι η πίστη που είναι ριζωμένη βαθια,όταν δηλαδή δεν αμφιβάλλει διόλου η ψυχή,αλλά διώχνει εντελώς τη φιλαυτία. Γιατί τίποτε άλλο δεν εμποδίζει από την εργασία των εντολών εκείνον που ξεκίνησε πνευματικούς αγωνες, όσο η παγκάκιστη φιλαυτία. Αυτή είναι το εμπόδιο της προκοπής των αγωνιστων. Αυτή βάζει στο νου αρρώστιες και δυσκολοθεραπευτα σωματικά πάθη, και με αυτό ψυχραίνει τη θερμή της ψυχής και τους πείθει να παραιτούνται ευθύς εξ `αρχής  από την κακοπαθεια, ως εχθρό της τρυφηλής ζωής. Φιλαυτία είναι η άλογη αγάπη του σωματος, η οποία κάνει τον Μοναχό φιλαυτο, δηλαδη φιλόψυχο και φιλοσωματο και τον απομακρύνει από το Θεό και τη Βασιλεία Του, σύμφωνα με τον ιερό λόγο «Οποίος αγαπάει την ψυχή του, θα τη χάσει».

«Αφαίρεσε από πάνω σου την ντροπή της αμέλειας και την εξουδενωση από την καταφρόνηση των εντολών του Θεού. Διωξε μακριά τη φιλαυτία και όρμησε αλύπητα εναντίον της σαρκας. Ζητησε να μάθεις  και να φυλάξεις τις εντολές του Κύριου και τις μαρτυρίες του νόμου Του. Καταφρονησε τη δόξα και την ατιμια. Μίσησε τις ηδονικές ορέξεις του σωματος. Αποφυγε τον χορτασμό ,από τον οποίο εξάπτονται οι σαρκικές ορμες. Αγκαλιασε τη φτώχεια και την κακοπαθεια. Στασου γενναίος εναντίον των παθών. Στρεψε τις αισθήσεις σου προς το εσωτερικό της ψυχής.Σκυψε μέσα σου προς εργασία των ανωτερων. Γινε κουφός στα ανθρώπινα πράγματα. Βαλε όλη τη δύναμη σου στην εργασία των εντολων. Θρηνησε, κοιμησου στο εδαφος, νηστεψε, κακοπαθησε, ησυχασε και, τελευταια, μαθε όχι τα γύρω σου, αλλά τον εαυτό σου. Ανεβα πάνω από την ταπεινότητα των ορατων. Απλωσε τα μάτια του νου σου στη θεωρία του Θεού και δες την τερπνότητα του Κύριου μέσα από την καλλονή των κτισματων. Επειτα κατέβα από κει και διηγήσου στους αδελφούς σου τα σχετικά με την αιώνια ζωή και τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού. Και αυτό είναι το έργο της φυγής από τους ανθρώπους,με άκρα ασκηση, και το πέρας της διαμονής στην ερημιά.»

«Τίποτε άλλο δεν κάνει τόσο πολύ την ψυχή των αγωνιστών ατονη,αδιαφορη και ανόητη, όσο η φιλαυτία, η τροφός των παθών. Όταν η φιλαυτία αντί για τους κόπους της αρετης, προτιμα τις αναπαύσεις του σώματος και νομίζει πως είναι καλή για το σώμα η γνώμη να μην κοπιάζει κανείς στα έργα θεληματικά, και μάλιστα στους μικρούς και εύκολους κόπους των εντολων, τότε προξενεί ατονία στην ψυχή για τους αγώνες της ησυχίας και κάνει ισχυρή και ακαταγώνιστη την παράλυση του σώματος στα έργα».

Ἱστολόγιο ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ