ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ 31ο μέρος (Η φιλαργυρία είναι απιστία στην Θεία Πρόνοια-Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά)

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ

γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ

31ο μέρος (Η φιλαργυρία είναι απιστία στην Θεία Πρόνοια-Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά)

  

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, ΤΟΜΟΣ Δ', Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, σελ. 255-257

         

      Επειδή η ψυχή διακρίνεται σε τρεις δυνάμεις κι αποτελείται από τρία μέρη, το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό, και είναι άρρωστη και στα τρία, ο Χριστός, θέλοντας να τη θεραπεύσει, άρχισε εύλογα τη θεραπεία από το τελευταίο, την επιθυμία.

Υλικό που εξάπτει το θυμικό είναι η επιθυμία που δεν ικανοποιείται, κι ο μετεωρισμός της διάνοιας προέρχεται από το ότι και τα δύο αυτά νοσούν. Και δεν μπορεί ποτέ  να θεραπευτεί ούτε το θυμικό, αν δε θεραπευτεί πρωτύτερα η επιθυμία, ούτε το λογιστικό, αν δε θεραπευτούν προηγουμένως τα άλλα δύο. Πρώτο κακό γέννημα του επιθυμητικού, αν εξετάσεις, θα βρεις πως είναι η φιλοκτημοσύνη. Δεν είναι υπαίτιες οι επιθυμίες που συντελούν στη ζωή του ανθρώπου, γι αυτό και μας συνοδεύουν από την πολλή μικρή ηλικία. Ενώ η φιλαργυρία αναφύεται ύστερα από λίγο, όταν είμαστε ακόμη παιδιά. Από αυτό φαίνεται ότι η φιλαργυρία δεν έχει την αρχή της στη φύση, αλλά στην προαίρεση. Και δίκαια ο θεσπέσιος Παύλος την ονόμασε ρίζα όλων των κακών.Γιατί η φιλαργυρία γεννά πολλά κακά, ανελεημοσύνες, απάτες, αρπαγές, κλοπές και γενικά κάθε είδος πλεονεξίας, την οποία ο ίδιος ο Παύλος ονόμασε δεύτερη ειδωλολατρία. Ακόμη σε όσα κακά δε φυτρώνουν από αυτή, σε όλα σχεδόν προμηθεύει τα υλικά της υπάρξεως τους. Και αυτά είναι όσα πάθη γεννιούνται από τη φιλοϋλία της ψυχής που δεν έχει προθυμία για αγαθοεργία.

         Από τα πάθη που γεννιούνται από την προαίρεσή μας, ελευθερωνόμαστε ευκολότερα, παρά από τα πάθη που έχουν την αρχή τους στη φύση. Τα πάθη της φιλαργυρίας τα κάνει ν’αποβάλλονται δύσκολα η απιστία στην πρόνοια του Θεού. Γιατί εκείνος που δε πιστεύει σε αυτή, στηρίζεται στα χρήματα. Και ενώ ακούει τον Κύριο που λέει ότι ¨ευκολότερο είναι να περάσει η καμήλα από την τρύπα της βελόνας, παρά ο πλούσιος στη βασιλεία των ουρανών¨,αυτός δε λογαριάζει για τίποτα τη βασιλεία, και μάλιστα βασιλεία ουράνια και αιώνια, αλλά ποθεί πλούτο γήινο και προσωρινό. Ποθεί πλούτο, ο οποίος κι όταν δεν αποκτηθεί, και μόνον που ποθείται προξενεί τεράστια ζημία. Γιατί, όπως λέει ο Παύλος, όσοι επιθυμούν να πλουτίσουν, πέφτουν σε πειρασμούς και παγίδες του διαβόλου. Αλλά και όταν έρθει ο πλούτος, δείχνει ότι δεν είναι τίποτα ,αφού οι ιδιοκτήτες του εξακολουθούν να τον διψούν σαν να μην τον έχουν λάβει και δε διδάχτηκαν μήτε από την πείρα τους. Και δεν προέρχεται από την ανέχεια ο ολέθριος αυτός έρωτας, μάλλον εκείνη προέρχεται από αυτόν, κι αυτός προέρχεται από την αφροσύνη, από την οποία πολύ δίκαια ονόμασε ο Κύριος άφρονα εκείνον που θα χαλούσε τις αποθήκες του για να κτίσει μεγαλύτερες.

          Πώς δηλαδή δεν είναι άφρων εκείνος ο οποίος για πράγματα που δεν μπορούν να ωφελήσουν σε τίποτα (αφού σε κανέναν δε δίνουν ζωή τα υπάρχοντά του, όσο περίσσια κι αν είναι) προδίδει τα ωφελιμότερα. Και δεν είναι ούτε σοφός πραγματευτής, ώστε να να διαθέτει όσο μπορεί κι αυτά τα αναγκαία, για να αυξάνει το κεφάλαιο του πραγματικά πολύ επικερδούς πνευματικού εμπορίου και της πολύ αποδοτικής πνευματικής γεωργίας. Η γεωργία αυτή, και πριν ακόμη φτάσει ο καιρός του θερισμού, εκατονταπλασιάζει το σπόρο που ξοδεύτηκε, σαν να προδιαγράφει το μελλοντικό κέρδος και τη συγκομιδή όταν έρθει ο καιρός, που θα είναι ανέκφραστα και αφάνταστα. Και το παράδοξο είναι ότι αυτό ισχύει τόσο περισσότερο, όσο από φτωχότερες αποθήκες βγαίνει ο σπόρος. Επομένως, ούτε για αγαθοεργία δεν απομένει πρόφαση στους ανθρώπους να επιθυμούν τον πλούτο. Στην πραγματικότητα φοβούνται τη φτώχεια, μη πιστεύοντας σε Εκείνον, που υποσχέθηκε ότι θα δώσει όλα τα αναγκαία σε εκείνους που ζητούν τη βασιλεία του Θεού. Και με τη σκέψη μόνο αυτή σαν αφορμή, ακόμη κι αν τα έχουν όλα, δεν ελευθερώνονται ποτέ από τη νοσηρή και ολέθρια αυτή επιθυμία, αλλά μαζεύοντας πάντοτε, φορτώνουν τον εαυτό τους άχρηστο φορτίο ή μάλλον του κατασκευάζουν παράδοξο τάφο, ενώ είναι ακόμη ζωντανοί. Γιατί οι νεκροί θάβονται στο κοινό χώμα ,ενώ ο νους του ζωντανού φιλάργυρου θάβεται στο χρυσάφι που κι αυτό είναι χώμα. Κι αυτός ο τάφος είναι πιο βρωμερός από τον άλλο, για όσους έχουν υγιείς τις πνευματικές αισθήσεις. Και τόσο πιο βρωμερός είναι, όσο με περισσότερο χρυσό τον έχει σκεπάσει. Γιατί η δυσωδία της πληγής των άθλιων θαμμένων διαπερνά το πάχος αυτού του τάφου και φτάνει μέχρι τον ουρανό, στους Αγγέλους του Θεού και στο Θεό. Από αυτό γίνονται σιχαμεροί και πράγματι άξιοι αποστροφής, γιατί-κατά τον Δαβίδ-βρώμησαν εξαιτίας της αφροσύνης τους.

        Από το βρωμερό και νεκροποιό αυτό πάθος απαλλάσσει τους ανθρώπους η θεληματική και χωρίς ανθρωπαρέσκεια ακτημοσύνη, η οποία ταυτίζεται με την ¨εν πνεύματι πτωχεία¨ που μακάρισε ο Κύριος. Ο μοναχός που έχει αυτό το πάθος, είναι αδύνατο να ζήσει σε υποταγή. Κι αν εξακολουθεί να το καλλιεργεί όσο μπορεί, υπάρχει μεγάλος φόβος να υποστεί ανεπανόρθωτες σωματικές συμφορές. Ο Γιεζή από την Παλαιά Διαθήκη και ο Ιούδας από την Καινή Διαθήκη είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ο πρώτος έβγαλε λέπρα σαν δείγμα της αθεράπευτης ψυχής του, ενώ ο άλλος κρεμάστηκε στον αγρό του αίματος, και αφού έπεσε από την αγχόνη, σχίστηκε η κοιλιά του και χύθηκαν τα σπάχνα του. Αν τώρα η απάρνηση των εγκοσμίων προηγείται από την υποταγή, πώς θα γίνει το δεύτερο πριν πραγματοποιηθεί το πρώτο; Κι αν στοιχειώδης αρχή της μοναχικής ζωής είναι η απάρνηση των εγκοσμίων, πώς θα διεξάγει καλά κάποιον από τους άλλους μοναχικούς αγώνες εκείνος που δεν απαρνήθηκε πρώτα τα χρήματα; Θα έλεγε κανείς αφού ένας τέτοιος μοναχός είναι ακατάλληλος για την υποταγή, ας πάει να ησυχάσει μόνος του σε ένα κελί και να αφοσιωθεί στη μελέτη και στην προσευχή. Λέει όμως ο Κύριος ¨Όπου είναι ο θησαυρός σου, εκεί θα είναι και ο νους σου¨. Πώς λοιπόν θα ατενίσει νοερά Εκείνον που κάθεται στα δεξιά της θείας Μεγαλοσύνης ψηλά στον ουρανό, αυτός που θησαυρίζει κάτω στη γη; Ή πώς θα κληρονομήσει τη βασιλεία, την οποία ούτε στο νου του να βάλει δεν του επιτρέπει το πάθος της φιλαργυρίας; Γι αυτό είναι μακάριοι οι ¨πτωχοί τω πνεύματι¨, γιατί σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών.

(συνέχεια...) 

 

Διαβάστε τά προηγούμενα μέρη ἐδῶ:

1ο μέρος: (Γενικά-Μοναχός Εὐάγριος) ,

2ο μέρος: (Ρητά-Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ) ,

3ο μέρος: (Γαστριμαργία-Ἁγίου Νείλου) , 

4ο μέρος: (Εγκράτεια και αποφυγή ηδονής στην τροφή-Αγίου Κασσιανού) ,

5ο μέρος: (Νά μένουμε στα όρια της ανάγκης-Αγίου Νείλου)  , 

6o μέρος: (Να ζούμε φτωχικά και με ευχαριστιία-Ευάγριου Μοναχού) , 

7ο μέρος: (Η φιλαργυρία είναι ειδωλολατρία-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,

8ο μέρος: (Η κενοδοξία καταστρέφει την προσευχή-Ευάγριου Μοναχού) , 

9ο μέρος: (Η κενοδοξία προσβάλλει και εξ αριστερών και εκ δεξιών τον αγωνιστή-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,  

10ο μέρος: (Βλέμμα στόν Θεό, γνώση, νέκρωση τοῦ σώματος-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης) ,

11ο μέρος: (Η καλή και η κακή χρήση των πραγμάτων-Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού) ,

12ο μέρος: (Ταπεινοφροσύνη, εγκράτεια, ακτημοσύνη-Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού) , 

13ο μέρος: (Η γαστριμαργία πολεμά την καθαρότητα της καρδιάς-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης) ,

14ο μέρος: (Η γαστριμαργία καταστρέφει τους καρπούς των αρετών-Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού) ,

15ο μέρος: (Η φιλαργυρία κρύβει φιληδονία, κενοδοξία και απιστία-Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού), 

16ο μέρος: (Η κενοδοξία καταστρέφει τις αρετές και κλέβει την δόξα του Θεού-Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού) , 

17ο μέρος: (Η πτώση καταστρέφει τις τέσσερις αρετές που κυβερνούν την ψυχή-Οσίου Φιλοθέου Σιναΐτη) , 

18ο μέρος:  (Η γαστριμαργία ξύνει τις πληγές των παθών-Οσίου Ηλίου του Ενδίκου)  , 

19ο μέρος: (Η απιστία και η οκνηρία φέρνουν πάθη-Οσίου Πέτρου του Δαμασκηνού) ,

20ο μέρος: (Οι αρετές είναι αλληλένδετες μεταξύ τους, το ίδιο και οι κακίες-Αγίου Μακαρίου του Αιγυπτίου) , 

21o μέρος: (Η εγκράτεια στην τροφή δυναμώνει τον ηγεμονικό νου σε κάθε κακό-Οσίου Φιλοθέου Σιναΐτη) ,

22ο μέρος: (Λιτότητα στην τροφή, εγκράτεια στα λόγια-Οσίου Ηλία του Εκδίκου) ,

23ο μέρος: (Πρέπει να πεθαίνουμε νοητώς στον αγώνα κατά των παθών-Οσίου Πέτρου του Δαμασκηνού) ,

24ο μέρος: (Αποβολή των επαίνων και της σωματικής ανάπαυσης-Οσίου Ηλία του Εκδίκου) , 

25ο μέρος: (Το καλό τό χάνουμε αν δε γίνεται για τον Θεό-Αγίου Μακαρίου του Αιγυπτίου) , 

26ο μέρος: (Με την άσκηση, την πίστη, τα δάκρυα και την ταπείνωση νικάμε τα πάθη-Οσίου Νικήτα του Στηθάτου) , 

27ο μέρος: (Η εγκράτεια και η ακτημοσύνη φυλάττουν την καθαρότητα της καρδίας-Αγίου Γρηγορίου του Σιναΐτου) ,   

28ο μέρος: (Η εγκράτεια της κοιλίας και η μνήμη θανάτου φέρνουν πνευματική απόλαυση-Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου) , 

29ο μέρος: (Γλιτώνουμε από τα πάθη με την καθαρότητα της καρδίας-Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά) ,

30ο μέρος: (Ή τον χρυσό ή τον Χριστό-Οσίου Νικήτα Στηθάτου) ,