ΤΟ ΨΑΛΤΗΡΙΟ
ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΑΝΑΚΤΟΣ ΔΑΥΙΔ
ΕΧΕΙ ΠΛΟΥΤΙΣΕΙ
ΚΑΙ ΤΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΥΧΕΣ
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ,
Β. Χαραλάμπους, Θεολόγου
Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
____________________
Παρατηρούμε
ότι κάποιες λειτουργικές ευχές, που αναγινώσκει ο Ιερεύς, γέμουν από
φράσεις του Ψαλτηρίου. Με το ζωοποιό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας
οικοδομείται η σωτηρία, η οποία βρίσκεται μόνο μέσα στην Εκκλησία.
Είναι προικώο δώρημα οι Ψαλμοί του Προφητάνακτος Δαυΐδ για την Εκκλησία.
Η
«εν Πνεύματι Αγίω» συγγραφή των Ψαλμών από τον Προφήτη Δαυίδ
καταμαρτυρείται από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό. Όταν ο Κύριος ρώτησε
τους Φαρισαίους «τι υμίν δοκεί περί του Χριστού;» και οι Φαρισαίοι
απάντησαν «του Δαυίδ», τότε ερώτησε αυτούς «πως ουν Δαυίδ εν Πνεύματι
Κύριον αυτόν καλεί λέγων, είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου, κάθου εκ δεξιών
μου έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου; » (Ματθ. 22,
43-44)
Αναφέρομε
ενδεικτικά για τη χρήση φράσεων του Ψαλτηρίου σε λειτουργικές ευχές, το
παράδειγμα από την ευχή που αναγινώσκει ο Ιερεύς «Κύριε, οικτίρμον και
ελεήμον, μακρόθυμε και πολυέλεε, ενώτισαι την προσευχήν ημών και πρόσχες
τη φωνή της δεήσεως ημών, ποίησον μεθ' ημών σημείον εις αγαθόν,
οδήγησον ημάς εν τη οδώ σου, του πορεύεσθαι εν τη αληθεία σου, εύφρανον
τας καρδίας ημών, εις το φοβείσθαι το όνομά σου το άγιον, διότι μέγας ει
συ και ποιών θαυμάσια, Συ Θεός μόνος και ουκ έστιν όμοιός σοι εν θεοίς,
Κύριε, δυνατός ει εν ελέει και αγαθός εν ισχύϊ, εις το βοηθείν και
παρακαλείν και σώζειν πάντας τούς ελπίζοντας εις το όνομά Σου το άγιον».
Παρατηρούμε
ότι υπάρχουν αρκετές φράσεις παρμένες από το Ψαλτήριο. Συγκεκρμένα η
φράση «οικτίρμον και ελεήμον, μακρόθυμε και πολυέλεε» είναι παρμένη από
τον Ψαλμόν 85,15.
Η φράση «ενώτισαι την προσευχήν ημών» είναι παρμένη από τον Ψαλμόν 54,2.
Η φράση «πρόσχες τη φωνή της δεήσεως ημών» είναι παρμένη από τον Ψαλμόν 5,3.
Η
φράση «οδήγησον ημάς εν τη οδώ σου, του πορεύεσθαι εν τη αληθεία σου»
είναι παρμένη από τον Ψαλμόν 85,11, καθώς και η φράση «εις το φοβείσθαι
το όνομά σου». Η φράση «διότι μέγας ει συ και ποιών θαυμάσια» είναι
παρμένη από τον Ψαλμόν 85,10. Η φράση «ουκ έστιν όμοιός σοι εν θεοίς,
Κύριε» είναι παρμένη από τον Ψαλμόν 85,8.
Παρενθετικά
να αναφέρομε ότι στη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, γίνεται
εκτενής λειτουργική χρήση του Ψαλτηρίου, όπου αναγινώσκονται οι Ψαλμοί
των Τριών Στάσεων του Καθίσματος του Ψαλτηρίου, δηλαδή οι Ψαλμοί 119 –
133 οι οποίοι επιγράφονται «Ωδές των αναβαθμών».
Η
Εκκλησία μας, πολύ σοφά όρισε να αναγινώσκονται οι Ψαλμοί, του Προφήτου
Δαυΐδ κατά τις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας. «Το Ψαλτήρι» όπως
αναφέρει ο Άγιος Γέροντας Παΐσιος «είναι θεόπνευστο, είναι γραμμένο με
θείο φωτισμό, γι’ αυτό έχει τόσο δυνατά, τόσο βαθιά νοήματα».
Κατά
το «παντοίως θηρεύειν εκ της θεοπνεύστου γραφής το ωφέλιμον», Αγίου
Γρηγορίου Νύσσης (Εξήγησις του Άσματος των Ασμάτων), θα μπορούσαμε
επακριβώς να πούμε ότι «παντοίως θηρεύειν εκ της θεοπνεύστου βίβλου των
Ψαλμών το ωφέλιμον».
Κατά
τον Άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη «οι Ψαλμοί έχουν πολύ μεγάλη
δύναμη, γιατί γράφτηκαν με πολλά δάκρυα και πολλή ταπείνωση, που ο ίδιος
ο Θεός είπε, βρήκα ανάπαυση μόνο στην καρδιά του Δαυΐδ». Είναι προικώο
δώρημα λοιπόν οι Ψαλμοί του Προφητάνακτος Δαυΐδ για την Εκκλησία.