Ἡ θέση ἐνάντια
στίς Ἰσλαμικές Σπουδές στό Α.Π.Θ.
τοῦ κ. Σαράντου Καργάκου
(Ἱστορικοῦ, Συγγραφέως)
(Ἱστορικοῦ, Συγγραφέως)
Στήν διάρκεια τῶν σπουδῶν μου, εἶχα διαδραματίσει κάποιον κατά πολλούς σημαντικό ρόλο στήν ἀνάπτυξη καί καθοδήγηση τοῦ φοιτητικοῦ κινήματος τῶν ἐτῶν 1961-1963.
Εἶχα τότε διαισθανθεῖ ὅτι κάποιος πολιτικός ἀγωνίζονταν γιά ψηφοθηρικούς κυρίως λόγους γιά τήν δημιουργία πανεπιστημίου στίς περιφέρειές του. Ἐπειδή φοβόμουν ὅτι οἱ πανεπιστημιακές σχολές θά φυτρώσουν σάν μανιτάρια σέ ὅλες τίς ἑλληνικές περιοχές (σήμερα συντηροῦμε 499 πανεπιστημικά τμήματα) μέ ἀποτέλεσμα ἡ μόνη παραγωγή πού θά ἀνθεῖ στήν Ἑλλάδα, θά εἶναι ἡ παραγωγή πτυχιούχων ἀπροσδιόριστης χρησιμότητας, ἔκανα μία εἰσήγηση στό τότε ἀνώτατο φοιτητικό ὄργανο τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, στήν ΔΕΣΠΑ, νά ἱδρυθεῖ στήν Κρήτη ἕνα κέντρο Ἀραβικῶν Σπουδῶν μέ σκοπό τήν προσέλευση-κυρίως-ξένων σπουδαστῶν.
Ἐδῶ καί χρόνια προσπαθοῦν γιά δημιουργία ἑδρῶν ἰσλαμικῶν σπουδῶν σέ διάφορα Πανεπιστήμια. Δέν εἶναι τόσο εὔκολο τό ζήτημα. Ὁ ὅρος ἀραβικές σπουδές εἶναι εὐρύτερος τοῦ ὅρου ἰσλαμικές σπουδές. Στόν ἀραβικό κόσμο δέν εἶναι τά πάντα ἰσλάμ. Ἡ Παλμύρα, γιά παράδειγμα, πού τώρα καταστρέφεται, εἶναι ἐκτός τοῦ κόσμου τοῦ Ἰσλάμ. Ἡ ὑποταγή παντός ἀραβικοῦ στό ἰσλάμ, εἶναι μορφή πνευματικοῦ ἰμπεριαλισμοῦ, πού σταδιακά ἐκτείνεται καί ἐκτός τῶν χωρίων πού χαρακτηρίζονται-ὄχι πάντοτε ὀρθά-ὡς ἰσλαμικές. Ἐπιδιώκεται μιά ἰσλαμική διείσδυση καί σέ χώρους πού πραγματικά θά ἔπρεπε νά εἶναι ἄβατοι γιά τό Ἰσλάμ.
Κατανοῶ ὅτι οἱ σπουδαστές τῆς Θεολογικῆς θά πρέπει ἀπό εἰδικούς καθηγητές καί εἰδικά συγγράμματα νά ἔχουνε μία ἔγκυρη πληροφόρηση γιά τίς βασικές ἀρχές τῶν κυριοτέρων θρησκειῶν (αὐτό ἄλλωστε γινόταν καί στό μάθημα τῆς Ἱστορίας). Ἀλλά δέν κατανοῶ τό γιατί πρέπει νά ὑπάρξει ἕδρα ἰσλαμικῶν σπουδῶν σέ Πανεπιστήμιο Ἑλληνικό καί μάλιστα σέ Θεολογική Σχολή. Ἐκτός βέβαια καί ἄν πρόκειται νά βολευτεῖ κάποιος ἐπιδέξιος ἰσλαμιστής καθηγητής...Κατά βάση οἱ Θεολογικές Σχολές τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους δημιουργήθηκαν γιά τήν προαγωγή τῶν σπουδῶν τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Θρησκείας, πού λόγῳ τῆς μακράς δουλειᾶς, εἶχε ὑποχωρήσει, σέ σχέση μέ τήν πρόοδο πού εἶχε σημειωθεῖ στήν Δύση.
Δέν εἴμαστε χώρα μέ ἀπεριόριστες δυνατότητες. Ἄν σέ κάποιο Πανεπιστήμιο "στηθεῖ" ἕδρα ἰσλαμικῶν σπουδῶν ἀμέσως θά ὑπάρξει ἀνάλογο αἴτημα καί γιά ἄλλο, μετά τό ἄλλο Πανεπιστήμιο...Καί ἄν τό ἴδιο αἴτημα-καί πολύ εὔλογα-προβάλλουν ἐκπρόσωποι καί ἄλλων θρησκειῶν (π.χ. ἰνδουιστές) πῶς θά μποροῦμε νά προτάξουμε ἄρνηση; Ἄς εἴμαστε ἐπιτέλους σοβαροί. Τά νέα παιδιά βγαίνουν ἀπό τό Λύκειο καί δέν ξέρουν νά κάνουν τόν σταυρό τους, δέν ξέρουν ἀπ' ἔξω οὔτε τό "Πάτερ ἡμῶν", πολύ περισσότερο δέν ξέρουν τό νόημά του. Ἄς μήν ἀναφερθῶ στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, τό "Πιστεύω", πού κακοποιεῖται σέ κάθε Βάπτισμα.
Τό ζήτημα διά ἐμέ-δέν εἶναι μόνο θρησκευτικό· εἶναι εὐρύτερα πολιτικό. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό σοβαρότερο κεφάλαιο τῆς πολιτισμικῆς μας παράδοσης. Λείπει ἀπό τόν λαό μας, μία σέ βάθος γνώση. Αὐτήν τήν γνώση πρωτίστως πρέπει νά προσφέρουν στόν λαό μας, οἱ Θεολογικές Σχολές. Σέβομαι ἀφάνταστα τόν πολιτισμό τοῦ Ἰσλάμ καί ἔχω γράψει πολυσέλιδο βιβλίο γιά χῶρες, ὅπου κυριαρχεῖ θρησκευτικά ὁ Ἰσλαμισμός. Ὅμως τόν γνώρισα στίς χῶρες ὅπου ἀναπτύχθηκε καί θαρρῶ πώς ὅ,τι ἔγραψα γιά αὐτόν, δέν ἔχει τίποτε μειωτικό. Ἡ κατασκευή τῆς ἕδρας ἰσλαμικῶν σπουδῶν σέ κάποιο Ἑλληνικό Πανεπιστήμιο-καί μάλιστα στόν εὐαίσθητο χῶρο τῆς Μακεδονίας-θά εἶναι ἡ ἀρχή νέας κακοδαιμονίας. Καί ἐπιτέλους, ἄς θυμηθοῦμε καί τίς Ἑλληνικές Σπουδές.
Εἶχα τότε διαισθανθεῖ ὅτι κάποιος πολιτικός ἀγωνίζονταν γιά ψηφοθηρικούς κυρίως λόγους γιά τήν δημιουργία πανεπιστημίου στίς περιφέρειές του. Ἐπειδή φοβόμουν ὅτι οἱ πανεπιστημιακές σχολές θά φυτρώσουν σάν μανιτάρια σέ ὅλες τίς ἑλληνικές περιοχές (σήμερα συντηροῦμε 499 πανεπιστημικά τμήματα) μέ ἀποτέλεσμα ἡ μόνη παραγωγή πού θά ἀνθεῖ στήν Ἑλλάδα, θά εἶναι ἡ παραγωγή πτυχιούχων ἀπροσδιόριστης χρησιμότητας, ἔκανα μία εἰσήγηση στό τότε ἀνώτατο φοιτητικό ὄργανο τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, στήν ΔΕΣΠΑ, νά ἱδρυθεῖ στήν Κρήτη ἕνα κέντρο Ἀραβικῶν Σπουδῶν μέ σκοπό τήν προσέλευση-κυρίως-ξένων σπουδαστῶν.
Ἐδῶ καί χρόνια προσπαθοῦν γιά δημιουργία ἑδρῶν ἰσλαμικῶν σπουδῶν σέ διάφορα Πανεπιστήμια. Δέν εἶναι τόσο εὔκολο τό ζήτημα. Ὁ ὅρος ἀραβικές σπουδές εἶναι εὐρύτερος τοῦ ὅρου ἰσλαμικές σπουδές. Στόν ἀραβικό κόσμο δέν εἶναι τά πάντα ἰσλάμ. Ἡ Παλμύρα, γιά παράδειγμα, πού τώρα καταστρέφεται, εἶναι ἐκτός τοῦ κόσμου τοῦ Ἰσλάμ. Ἡ ὑποταγή παντός ἀραβικοῦ στό ἰσλάμ, εἶναι μορφή πνευματικοῦ ἰμπεριαλισμοῦ, πού σταδιακά ἐκτείνεται καί ἐκτός τῶν χωρίων πού χαρακτηρίζονται-ὄχι πάντοτε ὀρθά-ὡς ἰσλαμικές. Ἐπιδιώκεται μιά ἰσλαμική διείσδυση καί σέ χώρους πού πραγματικά θά ἔπρεπε νά εἶναι ἄβατοι γιά τό Ἰσλάμ.
Κατανοῶ ὅτι οἱ σπουδαστές τῆς Θεολογικῆς θά πρέπει ἀπό εἰδικούς καθηγητές καί εἰδικά συγγράμματα νά ἔχουνε μία ἔγκυρη πληροφόρηση γιά τίς βασικές ἀρχές τῶν κυριοτέρων θρησκειῶν (αὐτό ἄλλωστε γινόταν καί στό μάθημα τῆς Ἱστορίας). Ἀλλά δέν κατανοῶ τό γιατί πρέπει νά ὑπάρξει ἕδρα ἰσλαμικῶν σπουδῶν σέ Πανεπιστήμιο Ἑλληνικό καί μάλιστα σέ Θεολογική Σχολή. Ἐκτός βέβαια καί ἄν πρόκειται νά βολευτεῖ κάποιος ἐπιδέξιος ἰσλαμιστής καθηγητής...Κατά βάση οἱ Θεολογικές Σχολές τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους δημιουργήθηκαν γιά τήν προαγωγή τῶν σπουδῶν τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Θρησκείας, πού λόγῳ τῆς μακράς δουλειᾶς, εἶχε ὑποχωρήσει, σέ σχέση μέ τήν πρόοδο πού εἶχε σημειωθεῖ στήν Δύση.
Δέν εἴμαστε χώρα μέ ἀπεριόριστες δυνατότητες. Ἄν σέ κάποιο Πανεπιστήμιο "στηθεῖ" ἕδρα ἰσλαμικῶν σπουδῶν ἀμέσως θά ὑπάρξει ἀνάλογο αἴτημα καί γιά ἄλλο, μετά τό ἄλλο Πανεπιστήμιο...Καί ἄν τό ἴδιο αἴτημα-καί πολύ εὔλογα-προβάλλουν ἐκπρόσωποι καί ἄλλων θρησκειῶν (π.χ. ἰνδουιστές) πῶς θά μποροῦμε νά προτάξουμε ἄρνηση; Ἄς εἴμαστε ἐπιτέλους σοβαροί. Τά νέα παιδιά βγαίνουν ἀπό τό Λύκειο καί δέν ξέρουν νά κάνουν τόν σταυρό τους, δέν ξέρουν ἀπ' ἔξω οὔτε τό "Πάτερ ἡμῶν", πολύ περισσότερο δέν ξέρουν τό νόημά του. Ἄς μήν ἀναφερθῶ στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, τό "Πιστεύω", πού κακοποιεῖται σέ κάθε Βάπτισμα.
Τό ζήτημα διά ἐμέ-δέν εἶναι μόνο θρησκευτικό· εἶναι εὐρύτερα πολιτικό. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό σοβαρότερο κεφάλαιο τῆς πολιτισμικῆς μας παράδοσης. Λείπει ἀπό τόν λαό μας, μία σέ βάθος γνώση. Αὐτήν τήν γνώση πρωτίστως πρέπει νά προσφέρουν στόν λαό μας, οἱ Θεολογικές Σχολές. Σέβομαι ἀφάνταστα τόν πολιτισμό τοῦ Ἰσλάμ καί ἔχω γράψει πολυσέλιδο βιβλίο γιά χῶρες, ὅπου κυριαρχεῖ θρησκευτικά ὁ Ἰσλαμισμός. Ὅμως τόν γνώρισα στίς χῶρες ὅπου ἀναπτύχθηκε καί θαρρῶ πώς ὅ,τι ἔγραψα γιά αὐτόν, δέν ἔχει τίποτε μειωτικό. Ἡ κατασκευή τῆς ἕδρας ἰσλαμικῶν σπουδῶν σέ κάποιο Ἑλληνικό Πανεπιστήμιο-καί μάλιστα στόν εὐαίσθητο χῶρο τῆς Μακεδονίας-θά εἶναι ἡ ἀρχή νέας κακοδαιμονίας. Καί ἐπιτέλους, ἄς θυμηθοῦμε καί τίς Ἑλληνικές Σπουδές.
Σαράντος Ἰ. Καργάκος
Ἱστορικός-Συγγραφεύς