"Περί πασῶν τῶν ἀρετῶν καί τῶν παθῶν". Λόγος ψυχωφελής καί θαυμάσιος (ε΄ μέρος: ἡ φιληδονία) Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός

"Περί πασῶν τῶν ἀρετῶν καί τῶν παθῶν".

Λόγος  ψυχωφελής καί θαυμάσιος 

  (ε΄ μέρος: ἡ φιληδονία)

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός

"Πάντα σκιᾶς ἀσθνενέστερα

καί ὀνείρων ἁπατηλότερα.

  Ματαιότης τά ἀνθρώπινα"

Τό α΄ μέρος τοῦ λόγου (οἱ ψυχικές ἀρετές), θά βρεῖτε ἐδῶ: http://kaiomenivatos.blogspot.gr/2014/01/blog-post_9044.html

Τό β΄ μέρος τοῦ λόγου (οἱ σωματικές ἀρετές), θά βρεῖτε ἐδῶ: http://kaiomenivatos.blogspot.gr/2014/01/blog-post_3957.html

Τό γ' μέρος τοῦ λόγου {τά ψυχικά πάθη (κακίες)}, θά βρεῖτε ἐδῶ: http://kaiomenivatos.blogspot.gr/2014/01/blog-post_5608.html
Τό δ΄ μέρος τοῦ λόγου (τά σωματικά πάθη), θά βρεῖτε ἐδῶ:
http://kaiomenivatos.blogspot.gr/2014/01/blog-post_2090.html

Πρέπει ἀκόμη νά γνωρίζουμε ὅτι ἡ ἐμπαθής φιληδονία εἶναι ποικίλη καί πολύτροπη, καί εἶναι πολλές οἱ ἡδονές πού ἁπατοῦν τήν ψυχή, ὅταν δέ στρέφεται μέ νήψη κάι θεῖο φοβο στό Θεό καί δέν φροντίζει μέ ἀγάπη πρός τόν Χριστό γιά τήν ἐργασία τῶν ἀρετῶν. Διότι εἶναι πολλές οἱ ἡδονές πού ἕλκουν πρός τόν ἑαυτό τους τούς ὀφθαλμούς τῆς ψυχῆς· ὅπως οἱ ἡδονές τοῦ σώματος, τοῦ χρήματος, τῆς ἀπόλαυσης, τῆς δόξας τῆς ραθυμίας, τῆς ὀργῆς, τῆς ἐξουσίας, τῆς φιλαργυρίας, τῆς πλεονεξίας. Καί ἐξαπατοῦν, διότι παρουσιάζονται σάν νά ἔχουν λαμεπρά πρόσωπα καί εὔκολα ποθοῦνται, καί προσελκύουν ἐκείνους πού ἀσχολοῦνται γύρω ἀπό αὐτά καί δέν ἔχουν σφοδρή ἐπιθυμία γιά τήν ἀρετή, γιά νά ὑπομείνουν τή "σκληρότητά" της. 

Κάθε σχέση μέ τά γήϊνα καί κοσμικά, καί κάθε ἐμπαθής προσκόλληση στήν ὕλη, προξενεῖ τήν ἡδονή καί τήν ἀπόλαυση σ' αὐτόν πού τήν ἔχει, καί ἀποδεικνύνει ὅτι εἶναι ἀνώφελο καί βλαβερό τό ἐπιθυμητικό μέρος τῆς ψυχῆς, ὅταν στρέφεται στά παραπάνω μέ ἐμπάθεια· διότι ἐξαιτίας του, ὅταν κάποιος στερεῖται κάτι πού ποθεῖ, νικιέται καί ὑποδουλώνεται στό θυμό, στήν ὀργή, στή λύπη καί στή μνησικακία. Στήν περίπτωση πού ἡ ἐμπαθής προσκόλληση τείνει νά γίνει συνήθεια, χωρίς νά γίνει ἀντιληπτή, τότε ἀλίμονο! Ἐκεῖνον που κυριεύτηκε ἀπ' αὐτήν ( τή συνήθεια), τόν κάνει νά ρέπει συνέχεια στήν παράλογη ἐμπαθή προσκόλληση, μέ τήν ἡδονή που εἶναι κρυμμένη σ' αὐτή, χωρίς ἐλπίδα θεραπείας. 

Εἶναι πολύμορφη ἡ ἡδονή τῆς ἐπιθυμίας, ὅπως ἐλέχθη, καί δέν ἱκανοποιεῖται μόνο μέ τήν πορνεία καί τίς ἄλλες σωματικές ἀπολαύσεις, ἀλλά καί μέ τά ὑπόλοιπα πάθη. Ἀφοῦ σωφροσύνη δέν εἶναι μόνον ἡ ἀποχή ἀπό τήν ἡδονή τῆς πδρνείας και αὐτῶν τῆς γαστέρας ( κοιλιοδουλείας-γαστριμαργίας), ἀλλά τό νά ἀπέχει κανείς καί ἀπό τίς ὑπόλοιπες ἡδονές. Γι' αὐτό ὁ φιλοχρήματος, ὁ φιλάργυρος καί ὁ πλεονέκτης εἶναι ἀκόλαστοι. Διότι ὅπως ὁ ἀκόλαστος ἐπιθυμεῖ τήν ἡδονή τῆς σάρκας (πορνεία), ἔτσι καί ὁ φιλάργυρος ἐπιθυμεῖ τά χρήματα. Καί μᾶλλον ὁ φιλάργυρος εἶναι περισσότερο ἀκόλαστος, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει ἐκ φύσεως αὐτή ἡ σφοδρή ἐπιθυμία πού νά τόν σπρώχνει στά χρήματα. Καί διότι ἀμαθής ἡνίοχος θά μποροῦσε στήν πραγματικότητα νά ὀνομαστεῖ, ὄχι ἐκεῖνος πού δέν μπορεῖ νά ἐλέγξει καί νά συγκρατήσει τό ἄγριο

 «ὦ τις ἥττηται τοῦτο καί δεδούλωται» (Β' Πέτρ. 2, 19)

καί ἀτίθασο ἄλογο, ἀλλά ἐκεῖνος πού οὔτε τό ἐξημερωμένο καί ἥσυχο ἄλογο δέν δύναται νά κουμαντάρει. Καί γίνεται φανερό ἀπό παντοῦ, ὅτι εἶναι περιττή καί ἔξω ἀπό τή φύση μας ἡ ἐπιθυμία τῶν χρημάτων, στήν ἱκανοποίηση τῆς ὁποίας δέν ὁδηγεῖ, ὅπως εἴπαμε ἡ βία τῆς φύσεως, ἀλλά ἡ ἐμπαθής προαίρεση· γι' αὐτό καί ἁμαρτάνει ἀσυγχώρητα ὅποιος νικιέται ἐκούσια ἀπ' αὐτήν ( τή φιλαργυρία).

Ὥστε, λοιπόν, εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζουμε καλῶς ὅτι ἡ φιληδονία δέν περιορίζεται μόνο στήν τρυφή καί τήν ἀπόλαυση τῶν σωμάτων, ἀλλά σέ κάθε τρόπο καί πράγμα πού ἀγαπιέται μέ πάθος καί μέ τήν προαίρεση τῆς ψυχῆς.

(συνέχεια...)

Μικρή Φιλοκαλία

Γιά τό διαδίκτυο, πληκτρολόγηση-διάθεση:
ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΝ ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ http://kaiomenivatos.blogspot.com/