Ποιά εἶναι τά κακά ἐκ τῶν πειρασμῶν τοῦ Διαβόλου; Πῶς φθάνει ὁ ἄνθρωπος στή πώρωση (ἔσχατος βαθμός ἁμαρτίας); Ἅγιος Νεκτάριος (ἐκ τοῦ βιβλίου ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ) (ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ

Ποιά εἶναι τά κακά ἐκ τῶν πειρασμῶν τοῦ Διαβόλου;

Πῶς φθάνει ὁ ἄνθρωπος στή πώρωση 
(ἔσχατος βαθμός ἁμαρτίας);

Ἅγιος Νεκτάριος

(ἐκ τοῦ βιβλίου ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ)

13. Τά ἐκ τῆς κατακυριεύσεως τῶν πειρασμῶν τοῦ Διαβόλου κακά.

Ποῖα ἐκ τῶν πειρασμῶν τοῦ Διαβόλου γίνονται κακά;

α) Σκοτασμός τοῦ πνεύματος· β) ἡ τῆς ἀληθείας διαστροφή· γ) ἡ τοῦ ἀγαθοῦ βιαία κατάθλιψις· δ) τά πονηρά βουλεύματα· ε) ἀνία διά φρικτῶν εἰκόνων· στ) μῖσος πρός τούς ἀγαθούς· ζ) κλίσις πρός τό πονηρόν· η) ἀπιστία πρός τήν ὕπαρξιν τοῦ Θεοῦ· θ) μῖσος πρός τόν Θεόν· ι) ἀπελπισία· ια) ἄρνησις τῆς μακαριότητος καί τῆς μελλούσης καί αἰωνίου ζωῆς, ἀποπλάνησις κτλ.

14. Περί πωρώσεως.

Πῶς φθάνει ὁ ἄνθρωπος εἰς τόν ἔσχατον βαθμόν τῆς ἁμαρτίας;

Κατά τόν Ἀπόστολον Παῦλον μεταξύ τῆς αἰσθητικῆς καί τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχει διηνεκής πάλη. "Ἡ γάρ σάρξ ἐπιθυμεῖ κατά τοῦ πνεύματος , τό δέ πνεῦμα κατά τῆς σαρκός, ταῦτα δέ ἀντίκεινται ἀλλήλοις" (Γαλ. ε΄ 17). Νικᾷ δέ ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἡ σάρξ, διότι ἔχει σύμμαχον, οὔτως εἰπεῖν, τόν ὁμοειδῆ αὐτῇ αἰσθητόν κόσμον, ἐνῷ τό πνεῦμα ὡς ἐξόριστον εὑρισκόμενον ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, οὐδέν ἄλλον ἔχει ἀρωγόν, εἰ μή μόνην τήν πανσθενουργόν θείαν χάριν, ἥτις εἶναι πάντοτε διά πάντας πρόθυμος εἰς βοήθειαν· δέν ἐπιζητεῖται ὅμως δυστυχῶς ὑπό πάντων, καί διά τοῦτο νικᾷ συνήθως ἡ αἰσθητική ζωή τήν πνευματικήν, ὡς ἰσχυροτέρα. Κατ' ἀρχάς ἡ αἰσθητική ζωή ὑπόκειται εἰς τήν πνευματικήν καί διευθύνεται κατά τάς ὑπαγορεύσεις τοῦ ἠθικοῦ νόμου, συμφωνούσης καί τῆς βουλήσεως· ἀλλ' ἄρχεται ἀνθισταμένη πρός τό πνεῦμα καί ἐπί τέλους ἐξανίσταται ἐγείρουσα ἀξιώσεις· τό δέ πνεῦμα ἀκηδιάσαν καί μή ἐπιζητοῦν τήν βοήθειαν τῆς θείας χάριτος, ἀρχίζει νά αἰσθάνηται ἑαυτό ἀνίσχυρον ἀπέναντι τῶν ἀξιώσεων τῆς αἰσθητικότητος. Ἐν τῇ περιστάσει ταύτῃ εὐρισκόμενος ὁ ἄνθρωπος, πράττει μέν ἀκόμη ἔργα σύμφωνα πρός τάς θείας ἐντολάς, ἀλλ' αἱ ἐντολαί φαίνονται ἤδη εἰς αὐτόν ὡς βαρύ φορτίον.

Ἤδη ἡ αἰσθητικότης ἀρχίζει νά κυριαρχῇ ἐπ' αὐτοῦ, ὅσον δέ ἰσχυροτέρα ἀποβαίνει ἡ αἰσθητική ζωή, τοσοῦτον ἀσθενεστέρα ἀποβαίνει ἡ πνευματική· αἰσθάνεται μέν ἀκόμη ὁ ἄνθρωπος τό τί ὀφείλει νά πράττη, ὡς αὐτεξούσιον ὅν, καί ἀκούει τήν φωνήν τῆς συνειδήσεως, ἐξαγγελλούσης εἰς αὐτόν τόν ἠθικόν νόμον, ἀλλά στερεῖται ἠθικῆς δυνάμεως, ἵνα ἀντιστῇ κατά τῶν ἀξιώσεων τῆς αἰσθητικῆς ζωῆς· μόνον κατά τοσοῦτον ὑπακούει εἰς τήν συνείδησιν καί κατά τοσοῦτον ἀκολουθεῖ τάς ὑπαγορεύσεις τοῦ ἠθικοῦ νόμου, καθ' ὅσον δέν διαταράττεται ἡ ἡσυχία τῆς αἰσθητικῆς ζωῆς, καί δέν παραβλάπτονται αἱ ἀξιώσεις αὐτῆς. Ἐν τῇ βαθμίδι ταύτῃ αἰσθάνεται μέν ὁ ἄνθρωπος ἑαυτόν δεδεσμευμένον, ἀδυνατεῖ ὅμως νά διαρρήξῃ τά δεσμά. Ἔχει μέν γνῶσιν τῆς πνευματιῆς καί ἠθικῆς αὐτοῦ ἀθλιότητος, δέν ἔχει ὅμως τήν δύναμιν νά ἀπαλλαγῇ ταύτης καί νά ἐπαναγάγῃ τό ἑαυτοῦ πνεῦμα εἰς τήν προσήκουσαν αὐτῷ κυριαρχίαν. Ἡ κατάστασις αὔτη τοῦ πνεύματος δέν εἶναι εἰσέτι ἐντελής δουλεία, διότι ἐνωτιζόμενον ἔτι τήν φωνήν τῆς συνειδήσεως ἐξακολουθεῖ νά ἀντιδρᾷ κατά τοῦ ἐπιβληθέντος αὐτῷ αἰσθητικοῦ ζυγοῦ, ὅν μετά δυσαρεσκείας φέρει καί ἀθυμίας.

Ἡ ἀντίδρασις ἐπί τέλους ἐκλείπει· ἡ πνευματική φύσις ὑποτάσσεται καί παραδίδοται τῇ αἰσθητικῇ φύσει· οὕτω δέ παύει καί ἡ φωνή τῆς συνειδήσεως, ὁ δέ ἄνθρωπος δουλεύει μετά προθυμίας εἰς τήν αἰσθητικήν ζωήν, ἀρνούμενος  τήν πνευματικότητα αὐτοῦ· αὔτη εἶναι ἡ κατάστασις τῆς ἐντελοῦς ἠθικῆς δουλείας.

Ὅσον δέ μᾶλλον διαμένει ὁ ἄνθρωπος ἐν τῇ δουλείᾳ τῆς ἁμαρτίας, τοσοῦτον ὁριστικωτέρα ἀποβαίνει ἡ κυριαρχία τῆς αἰσθητικότητος ἐπί τῆς πνευματικῆς ζωῆς· καί οὐ μόνον δέν διαμαρτύρεται πλέον κατά τῶν ἀξιώσεων αὐτῆς, ἀλλά καί ὑπηρετεῖ αὐτῇ προθύμως μετά πασῶν τῶν πνευματικῶν αὐτοῦ δυνάμεων πρός ἐπίτευξιν τῶν σκοπῶν αὐτῆς. Αὔτη εἶναι ἡ κατάστασις τῆς φαυλότητος.

Ἐν τῇ καταστάσει ταύτη εὑρισκόμενος ὁ ἄνθρωπος πράττει ἀνερυθριάστως τό κακόν, ἡ συνείδησις ἐντελῶς σιγᾷ, αἱ νουθεσίαι, αἱ διδόμεναι εἰς αὐτόν, οὐδεμίαν ἐντύπωσιν προξενοῦσι πλέον εἰς αὐτόν, καί αὐτά δέ τά δυστυχήματα δέν εἶναι πλέον ἱκανά νά τόν φέρωσιν εἰς εἰλικρινῆ μετάνοιαν. Αὔτη εἶναι ἡ κατάστασις τῆς ἠθικῆς πορώσεως.

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ