ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ: γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ 12ο μέρος (Ταπεινοφροσύνη, ἐγκράτεια, ἀκτημοσύνη-Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού)

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ:

γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ

12ο μέρος (Ταπεινοφροσύνη, ἐγκράτεια, ἀκτημοσύνη-Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού)

1ο μέρος: (Γενικά-Μοναχός Εὐάγριος) ,

2ο μέρος: (Ρητά-Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ) ,

3ο μέρος: (Γαστριμαργία-Ἁγίου Νείλου) , 

4ο μέρος: (Εγκράτεια και αποφυγή ηδονής στην τροφή-Αγίου Κασσιανού) ,

5ο μέρος: (Νά μένουμε στα όρια της ανάγκης-Αγίου Νείλου)  , 

6o μέρος: (Να ζούμε φτωχικά και με ευχαριστιία-Ευάγριου Μοναχού) , 

7ο μέρος: (Η φιλαργυρία είναι ειδωλολατρία-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,

8ο μέρος: (Η κενοδοξία καταστρέφει την προσευχή-Ευάγριου Μοναχού) , 
9ο μέρος: (Η κενοδοξία προσβάλλει και εξ αριστερών και εκ δεξιών τον αγωνιστή-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,  
10ο μέρος: (Βλέμμα στόν Θεό, γνώση, νέκρωση τοῦ σώματος-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης) ,
11ο μέρος: (Η καλή και η κακή χρήση των πραγμάτων-Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού) , 
 

 

 ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, ΤΟΜΟΣ Β', Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, σελ. 302-303, 305

     Ρίζες όλων των παθών και πρωταίτιες είναι η φιληδονία, η φιλοδοξία και η φιλαργυρία, από τις οποίες γεννιέται κάθε κακό.  

Δεν αμαρτάνει ποτέ ο άνθρωπος, αν πρωτύτερα δεν υπερισχύσουν και δεν τον κατακυριεύσουν οι δυνατοί γίγαντες που αναφέρει ο σοφότατος ασκητής Μάρκος, δηλαδή η λήθη, η ραθυμία και η άγνοια.  

Αυτές τις γεννά η ηδονή, η καλοπέραση και η αγάπη της δόξας των ανθρώπων και του περισπασμού.

          Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι η εμπαθής φιληδονία είναι πολύμορφη και πολύτροπη και είναι πολλές οι ηδονές που εξαπατούν την ψυχή, όταν δεν είναι στερεωμένη στο Θεό με νήψη και θείο φόβο, και δεν φροντίζει για την εργασία των αρετών με αγάπη προς το Χριστό. Γιατί είναι πάρα πολλές οι ηδονές που τραβούν προς τον εαυτό τους τα μάτια της ψυχής. Είναι οι ηδονές των σωμάτων, των χρημάτων, της απολαύσεως, της δόξας, της ραθυμίας, της εξουσίας, της φιλαργυρίας, της πλεονεξίας. Και φαίνονται όλες αυτές ότι έχουν λαμπερά πρόσωπο και αξιαγάπητα, ικανά να προσελκύσουν εκείνους που παθαίνονται για όλα αυτά και δεν έχουν σφοδρό έρωτα προς την αρετή προς την αρετή και δεν υπομένουν την σκληρότητητά της. Κάθε σχέση με τα γήινα και η κάθε προσκόλληση  σε αυτά προξενεί ηδονή και ευχαρίστηση σε αυτόν που την έχει και αποδεικνύει ότι είναι ανώφελο και βλαβερό το το επιθυμητικό μέρος της ψυχής όταν είναι εμπαθές, επειδή εξαιτίας του, εκείνος που αποστερείται κάτι που ποθεί, υποτάσσεται στο θυμό, στην οργή, στη λύπη και στη μνησικακία. Αν τώρα,μαζί με την εμπαθή προσκόλληση, επικρατήσει και κάποια έστω μικρή συνήθεια, αλοίμονο! Κάνει τότε εκείνον που κυριεύτηκε από αυτήν να ακολουθεί διαρκώς την παράλογη αυτή εμπαθή προσκόλληση αναίσθητα και χωρίς θεραπεία, με την ηδονή που είναι κρυμμένη σε αυτή.

         Είναι πολυσχιδής η ηδονή της επιθυμίας, όπως προείπαμε. Δεν αρκείται  μόνο στην πορνεία και τις άλλες σωματικές απολαύσεις, αλλά ζητεί και τα λοιπά πάθη. Αφού, σωφροσύνη  είναι όχι μόνο η αποχή από την πορνεία και τις σαρκικές ηδονές, αλλά να απέχει κανείς και από τις άλλες ηδονές. Γι αυτό εκείνος που αγαπά τη φιλοχρηματία, τη φιλαργυρία και την πλεονεξία είναι ακόλαστος. Γιατί όπως ο ακόλαστος έχει έρωτα προς τα σώματα, έτσι και αυτός έχει έρωτα προς τα χρήματα. Ή μάλλον, αυτός είναι πιο ακόλαστος, αφού δεν έχει τόση βία από τη φύση να τον σπρώχνει σε αυτά. Γιατί αμαθής ηνίοχος δεν είναι εκείνος που δεν μπορεί να δαμάσει το άγριο και δυσαγωγό άλογο, αλλά εκείνος  που δεν μπορεί να κρατήσει το ήμερο και ήσυχο άλογο. Και από παντού φαίνεται ότι είναι περιττή και όχι φυσική η επιθυμία των χρημάτων, γιατί δεν βιάζεται σε αυτήν ο άνθρωπος από τη φύση, αλλά από την κακή του προαίρεση. Γι αυτό και αμαρτάνει ασυγχώρητα εκείνος που νικιέται εκούσια από τη φιλοχρηματία. Ώστε πρέπει να γνωρίζουμε καλά ότι η φιληδονία δεν έγκειται μόνο στην τρυφή και στην απόλαυση των σωμάτων, αλλά σε κάθε τρόπο και πράγμα που το αγαπά κανείς με πάθος και με την προαίρεση της ψυχής του.

      Η επιθυμία τότε κινείται τότε κινείται κατά φύση, όταν με την ταπεινοφροσύνη, την εγκράτεια και την ακτημοσύνη νεκρώσει τα πάθη, δηλαδή την ηδονή της σάρκας και τον πόθο των χρημάτων και της πρόσκαιρης δόξας και στραφεί προς το θείο και αθάνατο έρωτα. Γιατί η επιθυμία κινείται προς τρία πράγματα: είτε προς τη σαρκική ηδονή, είτε προς τη μάταιη δόξα ή προς απόκτηση χρημάτων. Και για την παράλογη αυτή έφεση καταφρονεί το Θεό και τις άγιες εντολές Του, λησμονεί τη θεϊκή ευγένεια, γίνεται θηρίο εναντίον του πλησίον, σκοτίζει το λογισμό και δεν αφήνει να στραφεί και να δει την αλήθεια. Ενώ εκείνος που απόκτησε ανώτερο φρόνημα, όπως προείπαμε, απολαμβάνει από εδώ τη βασιλεία των ουρανών και ζει μακαρία ζωή αναμένοντας τη μακαριότητα που προορίζεται για όσους αγαπούν το Θεό. Αυτής είθε να αξιωθούμε κι εμείς με τη χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.Αμήν.

(συνέχεια...)