ΠΟΙΑ Η ANAΓΚΗ ΧΡΗΣΗΣ
ΤΟΥ ΣΤΡΕΒΛΟΥ ‘’ΤΕΧΝΙΚΟΥ’’ ΟΡΟΥ ‘’ΕΤΕΡΟΔΟΞΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ’’;
(Σχολιασμός στη Δήλωση
του Μητροπολίτη Ταμασού)
Β. Χαραλάμπους, Θεολόγου
Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
_____________________
Στη
Δήλωση του Μητροπολίτη Ταμασού, για την σύγκληση και τις αποφάσεις της
Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που δημοσιεύτηκε στο
Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων romfea.gr., και που στον συγκεκριμένο αυτό διαδικτυακό ιστότοπο τονίστηκε ιδιαιτέρως η σημείωση : ‘’Ταμασού Ησαΐας : να κωφεύσουμε στις πονηρές κραυγές’’, έγινε αναφορά για χρήση του όρου ‘’Ετερόδοξες Εκκλησίες’’, ‘’περισσότερο ως τεχνικού παρά ως εκκλησιολογικού τύπου’’.
Στο σημείο 4 της Δήλωσης του Μητροπολίτη Ταμασού αναφέρονται τα εξής : «Σημείο
διαφορετικής αντίληψης στην Σύνοδο υπήρξε η διατύπωση, σε ό,τι αφορά
τους ετερόδοξους χριστιανούς. Επί του προκειμένου προτάθηκε και έγινε
αποδεκτός από την συντριπτική πλειοψηφία της Συνόδου ο όρος ‘’Ετερόδοξες
Εκκλησίες’’, περισσότερο ως τεχνικός παρά ως εκκλησιολογικός τύπος».
Συνοδικά
οι εκκλησιολικοί όροι, πρέπει να αναφέρονται με ορθόδοξη ακρίβεια.
Ποία η ανάγκη χρήσης του εκκλησιολογικού όρου εκκλησίες για τις
αιρετικές ομάδες ή κοινότητες; «Η Εκκλησία είναι οικουμενική, καθολική,
θεανθρώπινη…» αναφέρει ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς. Αποτελεί
εκκλησιολογική στρέβλωση η χρήση του εκκλησιολογικού όρου εκκλησίες για
τις αιρετικές ομάδες ή κοινότητες. Εξάλλου προς την εκκλησιολογική αυτή
στρέβλωση, συνηγορούν και τα όσα εκκλησιολογικά άτοπα υπάρχουν στη
Δήλωση του Τορόντο.
Τόσες
αντιδράσεις Ιεραρχών και άλλων ιερωμένων, της Αγιορείτικης Σύναξης,
Πανεπιστημιακών και άλλων θεολόγων *, προκάλεσε η επιμονή στη χρήση του
όρου ‘’εκκλησίες’’ για τις αιρετικές ομάδες ή κοινότητες, γιατί τόση
επιμονή στη χρήση του; «Η επιμελής αυτή μονομέρεια», τονίζει η σχετική
Επιστολή της Ιεράς Μονής Ζωγράφου (27/4/2016), «δίνει την εντύπωσιν μιας
σκοπιμότητος ότι όλη η προσπάθεια των συντακτών του κειμένου κινείται
προς ‘’ανάπαυσιν’’ των λεγομένων άλλων ‘’εκκλησιών και ομολογιών’’,
δηλαδή των ευρισκομένων εκτός της Μίας και μοναδικής Εκκλησίας».
«Για
δογματικά και συμβολικά μνημεία αναμφίλεκτα και αστασίαστα εις την
συνείδησιν του πληρώματος Αυτής», έκανε λόγο η Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, σε
επιστολή της προς την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, στις 26/3/2016,
αναφορικά με το Προσυνοδικό κείμενο.
«Όπως
προκύπτει από τη μελέτη των προεγκριθέντων κειμένων οι διατυπώσεις σε
καίρια εκκλησιολογικά θέματα είναι επισφαλείς και διφορούμενες, και
επιδέχονται ερμηνείες αποκλίνουσες από το Ορθόδοξο δόγμα», έκανε λόγο η
Ιερά Μονή Καρακάλλου, σε επιστολή της προς την Ιερά Κοινότητα του Αγίου
Όρους, στις 6/3/2016.
«Τα
αποφασιζόμενα εποφείλεται να εκφράζουν ακαινοτόμητον το φρόνημα της
Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας», έγραφε στη επιστολή
της Ιεράς Μονής Γρηγορίου προς την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, στις
22/3/2016. Η Εκκλησία Συνοδικά χρησιμοποιούσε εκκλησιολογικούς και όχι
τεχνικούς τύπους.
Στην
σχετική Επιστολή της Ιεράς Μονής Ζωγράφου, προς την Ιερά Κοινότητα του
Αγίου Όρους, στις 27/4/2016 αναφέρεται μεταξύ άλλων το εξής :
«παρατηρείται έντονη μονομέρεια των διατυπώσεων και της ορολογίας». Για
τούτο παρατηρεί ότι «ως έκφρασις του συνόλου της Εκκλησίας το κείμενο
οφείλει να εκθέτει τα εν αυτώ νοούμενα μετά απολύτου σαφηνείας και
ακριβούς διατυπώσεως». Όντως με τη χρήση των κληθέντων ‘’τεχνικών
όρων’’, «παρατηρείται έντονη μονομέρεια των διατυπώσεων και της
ορολογίας».
Η θέση της Εκκλησίας της Βουλγαρίας αναφορικά με το εν λόγω κείμενο, είναι η εξής : «εκτός από την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχουν άλλες Εκκλησίες, αλλά μόνο αιρέσεις και σχίσματα. Επίσης επισημαίνει ότι το
«να ονομάζονται οι αιρέσεις και τα σχίσματα ‘’Εκκλησίες’’ είναι από
θεολογική, δογματική και κανονική άποψη εντελώς λανθασμένο».
Γιατί
τόση εμμονή λοιπόν για τη χρήση του όρου ‘’εκκλησίες’’ για τις
αιρετικές ομάδες ή κοινότητες. Σε τι ενοχλούσε η απόσυρση του όρου
‘’εκκλησίες’’; Γιατί τόση επιμονή; Η Ορθόδοξη ακρίβεια δια των
εκκλησιολογικών τύπων εκφράζεται. Η αναφορά του Σεβασμιοτάτου ότι
χρησιμοποιήθηκε «ο όρος ‘’Ετερόδοξες Εκκλησίες’’, περισσότερο ως
τεχνικός παρά ως εκκλησιολογικός τύπος», δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Θα
επαναλάβω ως απάντηση σ’ αυτό, τα αναφερόμενα στην Επιστολή της Ιεράς
Μονής Ζωγράφου : «ως έκφρασις του συνόλου της Εκκλησίας το κείμενο
οφείλει να εκθέτει τα εν αυτώ νοούμενα μετά απολύτου σαφηνείας και
ακριβούς διατυπώσεως».
*(Σχόλιο Ἱστολόγιον ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ:
Ἄς μᾶς ἐπιτραπεῖ μία προσθήκη στό σημεῖο αὐτό.
Πρέπει
νά ἀναφέρονται καί οἱ συντριπτικά περισσότερες ἐνστάσεις τῶν λαϊκῶν
πιστῶν καί ἐνεργῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας! Τήν Ἐκκλησία ἀπαρτίζουν ὁ
Χριστός, κλῆρος καί λαός, καί ὄχι μόνο ὁ Χριστός, ρασοφόροι καί θεολόγοι. Μόνο στό διαδίκτυο ἄν ψάξει κανείς στά Ὀρθόδοξα μπλόγκς, ἀλλά ἀκόμη καί σέ κοσμικά, θά βρεῖ σωρία ἐνστάσεων καί τοποθετήσεων λαϊκῶν πού δόθησαν πρός δημοσίευσιν καί πού ξεπερνοῦν τῶν ρασορόρων καί ἀκόμη περισσότερο τῶν θεολόγων.
Μήν ξεχνᾶμε ὅτι τό "θεολογίζειν" δέν εἶναι θέμα prestige, σπουδῶν ἤ
Σχήματος, ἀλλά βιωματική, ἐμπειρική, ἁγιοπνευματική κατάσταση τοὐλάχιστον ἐν πορείᾳ
μετανοίας καί καθάρσεως τοῦ πιστοῦ, κατά τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, καί ὄχι
μόνον κατ' αὐτόν, καί "ἀπομπαζώματος" ἀπό τά πάθη μας, κατά τόν Ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη. Ἑπομένως, δέν πρέπει νά περιφρονοῦνται, νά ἀπαξιώνονται καί νά
παραθεωροῦνται οἱ ὁμολογιακές, θεολογικότατες ἐνστάσεις καί τοποθετήσεις
λαϊκῶν ἐπί τῶν κειμένων τῆς Συνόδου καί ἐπί τῶν ζητημάτων Πίστεως
γενικώτερα, οἱ ὁποῖες πολλές φορές ἀποτελοῦν πρωτοπόρες, ἔγκυρες καί
ἔγκαιρες ὑγιεῖς ἀντιδράσεις τῶν μελῶν τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος!
Μάλιστα δέ, τυγχάνουν νά εἶναι οὐσιαστικές καί ὀρθότερες κι ἀπό αὐτές
Ἐπισκόπων, ρασοφόρων καί θεολόγων, πού-ὡς ἀπόδειξιν τῶν γραφομένων-δυστυχῶς καί
σημειωτέον στήν πλειονότητά τους εἴτε πλανῶνται πλάνην οἰκτράν
προδίδοντας τήν Ὀρθοδοξία (π.χ. βλέπε ἀποφάσεις τῆς Συνόδου Κρήτης!!!), εἴτε ἀδιαφοροῦν καί δέν τοποθετοῦνται δογματικῶς καί ἁγιοπατερικῶς ὡς
ὀφείλουν, κι ἄς κατέχουν πτυχία θεολογίας καί Σχήματα...).
