ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ:
γαστριμαργία, φιλαργυρία, κενοδοξία
ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ
11ο μέρος (Η καλή και η κακή χρήση των πραγμάτων-Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού)
2ο μέρος: (Ρητά-Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ) ,
3ο μέρος: (Γαστριμαργία-Ἁγίου Νείλου) ,
5ο μέρος: (Νά μένουμε στα όρια της ανάγκης-Αγίου Νείλου) ,
8ο μέρος: (Η κενοδοξία καταστρέφει την προσευχή-Ευάγριου Μοναχού) ,
9ο μέρος: (Η κενοδοξία προσβάλλει και εξ αριστερών και εκ δεξιών τον αγωνιστή-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,
10ο μέρος: (Βλέμμα στόν Θεό, γνώση, νέκρωση τοῦ σώματος-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης) ,
9ο μέρος: (Η κενοδοξία προσβάλλει και εξ αριστερών και εκ δεξιών τον αγωνιστή-Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου) ,
10ο μέρος: (Βλέμμα στόν Θεό, γνώση, νέκρωση τοῦ σώματος-Οσίου Θεοδώρου Εδέσσης) ,
«Πάθος είναι μια κίνηση της ψυχής έξω από τη
φυσική της κατάσταση ή προς μια αγάπη παράλογη, ή προς ένα μίσος άκριτο για
κάποιον ή για κάτι από τα αισθητά. Παράλογη είναι η αγάπη λ.χ για φαγητά ή για
γυναίκα ή για χρήματα ή για δόξα περαστική ή για κάτι άλλο από τα αισθητά
πράγματα ή προς κάποιον που εξασφαλίζει τα παραπάνω. Μίσος άκριτο είναι λχ είτε
για κάτι από όσα προείπαμε, είτε εναντίον κάποιου εξαιτίας αυτών.»
«Ο νους του πεινασμένου φαντάζεται ψωμί και του
διψασμένου νερό. Έτσι και ο νους του γαστρίμαργου φαντάζεται ποικιλίες
φαγητών, του φιλήδονου μορφές γυναικών, του κενόδοξου τις τιμές των ανθρώπων, του φιλάργυρου, τα
κέρδη κι έτσι και στα υπόλοιπα πάθη. Γιατί ο νους σχηματίζει τα εμπαθή νοήματα
όταν τον ενοχλούν τα πάθη, και όταν το σώμα είναι ξυπνητό και όταν κοιμάται.»
«Δεν είναι κακά τα φαγητά, αλλά η γαστριμαργία, ούτε
τα χρήματα αλλά η φιλαργυρία, ούτε η δόξα αλλά η κενοδοξία. Αν είναι έτσι, κανένα
από τα όντα δεν είναι κακό. Κακό είναι η εσφαλμένη χρήση τους που οφείλεται στην
αμέλεια του νου για την καλλιέργεια των φυσικών του δυνάμεων.»
«Η πολυλογία και η πολυφαγία είναι αίτια της
ακολασίας. Η φιλαργυρία και η κενοδοξία είναι αίτια του μίσους προς τον
πλησίον. Η μητέρα τους η φιλαυτία είναι αιτία και των δύο.»
«Η κενοδοξία και η φιλαργυρία, γεννούν η μία την
άλλη. Γιατί εκείνοι που είναι κενόδοξοι, πλουτίζουν κι εκείνοι που πλουτίζουν
γίνονται κενόδοξοι. Αλλά αυτά στους κοσμικούς, γιατί ο μοναχός όταν δεν έχει
τίποτα γίνεται πιο κενόδοξος. Αν πάλι έχει χρήματα τα κρύβει, γιατί έχει κάτι
αταίριαστο στο σχήμα του.
Ιδίωμα της
κενοδοξίας του μοναχού είναι να κενοδοξεί για αρετή και τα επακόλουθά
της. Ιδίωμα της υπερηφάνειας του είναι να φουσκώνει για τα κατορθώματά του, να
εξευτελίζει τους άλλους και να μην τα αποδίδει στο Θεό, αλλά στον εαυτό
του. Ιδίωμα της κενοδοξίας και υπερηφάνειας του κοσμικού είναι να κενοδοξεί και
να φουσκώνει για σωματική ομορφιά, για πλούτο, για εξουσία και φρόνηση.
Οι επιτυχίες των κοσμικών είναι πτώσεις των
μοναχών και οι επιτυχίες των μοναχών είναι πτώσεις των κοσμικών π.χ οι
επιτυχίες των κοσμικών είναι πλούτος και δόξα και εξουσία και απόλαυση και τα
πολλά και καλά παιδιά και όσα επακολουθούν σε αυτά, τα οποία όταν επιτύχει ο
μοναχός χάνεται. Τα κατορθώματα του μοναχού είναι
ακτημοσύνη, αδοξία, αδυναμία, εγκράτεια, κακοπάθεια και τα παρεπόμενά τους. Αυτά ο
φιλόκοσμος όταν του συμβούν χωρίς να
θέλει, τα θεωρεί μεγάλο δυστύχημα και κινδυνεύει πολλές φορές και να
κρεμαστεί, μερικοί μάλιστα το έκαναν.
Οι τροφές δημιουργήθηκαν για δυο αιτίες, για τροφή
και για θεραπεία. Εκείνοι λοιπόν που τρώνε πέρα από τις δυο αυτές
αιτίες, καταδικάζονται ως φιλήδονοι, γιατί κάνουν κατάχρηση εκείνων που δόθηκαν
από το Θεό για χρήση. Και σε όλα τα πράγματα, η κακή χρήση είναι αμαρτία.»
«Εκείνος που απαρνήθηκε τα υλικά πράγματα π.χ τα
χρήματα έκανε τον εξωτερικό άνθρωπο μοναχό όχι όμως ακόμη και τον εσωτερικό. Ενώ
εκείνος που απαρνήθηκε και τα εμπαθή νοήματα των πραγμάτων, αυτός έκανε μοναχό
και τον εσωτερικό άνθρωπο, ο οποίος είναι ο νους. Και τον εξωτερικό άνθρωπο τον
κάνει κανείς μοναχό εύκολα, μόνο αν το θελήσει. Αλλά δεν είναι μικρός ο αγώνας,να
κάνει μοναχό τον εσωτερικό άνθρωπο.»
(συνέχεια...)
