Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποβάλλονται σε δαπανηρή χημειοθεραπεία κάθε χρόνο. Μια νέα μελέτη, ωστόσο, κλονίζει τα θεμέλια της πεποίθησης ότι αυτή η ακραία μέθοδος θεραπείας αξίζει τον κόπο.
Η θεραπεία θα μπορούσε όχι μόνο να αποτύχει, αλλά και να ευθύνεται για την επιστροφή του καρκίνου – και στη συνέχεια να γίνει ακόμη πιο επιθετική από πριν.
Η μελέτη, με τίτλο «Η χημειοθεραπεία αφυπνίζει τα αδρανή καρκινικά κύτταρα στους πνεύμονες προκαλώντας εξωκυτταρικές παγίδες ουδετερόφιλων», δημοσιεύθηκε στα τέλη Ιουνίου 2025 στο φημισμένο περιοδικό Cancer Cell. Η ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Hu Guohong του Ινστιτούτου Διατροφής και Υγείας της Σαγκάης έχει αποκαλύψει έναν μηχανισμό που προσελκύει την προσοχή: τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα όπως η δοξορουβικίνη και η σισπλατίνη μπορούν να επανενεργοποιήσουν τα αδρανή καρκινικά κύτταρα – τα λεγόμενα διασκορπισμένα καρκινικά κύτταρα (DTCs) – και έτσι να προκαλέσουν τον σχηματισμό μεταστάσεων σε όργανα όπως οι πνεύμονες.
Οι Κινέζοι ερευνητές ανέπτυξαν ένα ειδικό σύστημα, που ονομάζεται “DormTracer”, το οποίο τους επέτρεψε να απεικονίσουν την κατάσταση αυτών των DTC στον ζωντανό οργανισμό. Ανακάλυψαν ότι ακόμη και μετά την επιτυχή θεραπεία του πρωτοπαθούς όγκου, η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει την επανενεργοποίηση των επιζώντων καρκινικών κυττάρων από αφαιρεμένα όργανα. Μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρες υποτροπές χρόνια μετά την αρχική ασθένεια.
Η μελέτη εντοπίζει μια συγκεκριμένη αιτία: οι ινοβλάστες – κύτταρα του συνδετικού ιστού – γερνούν λόγω της χημειοθεραπείας. Αυτά τα “ηλικιωμένα” κύτταρα εκπέμπουν σήματα που προσελκύουν ανοσοκύτταρα όπως τα ουδετερόφιλα. Αυτά, με τη σειρά τους, σχηματίζουν τα λεγόμενα NET (εξωκυτταρικές παγίδες ουδετερόφιλων), δομές που μοιάζουν με δίχτυ και θέτουν τον ιστό σε κατάσταση που προάγει τον καρκίνο. Ως αποτέλεσμα, τα αδρανή καρκινικά κύτταρα “ξυπνούν” ξαφνικά και αρχίζουν να αναπτύσσονται ξανά.
Ένα δηλητήριο με μακροχρόνιες επιπτώσεις;
Η ιδέα
ότι η χημειοθεραπεία όχι μόνο θεραπεύει αλλά και προκαλεί βλάβη δεν
είναι καινούργια. Για δεκαετίες, υπήρχαν ενδείξεις ότι ο τοξικός
παράγοντας που προορίζεται να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα βλάπτει
επίσης τον υγιή ιστό και πυροδοτεί εκτεταμένες φλεγμονώδεις διεργασίες.
Αλλά αυτή η νέα έρευνα προσφέρει την πρώτη ακριβή εξήγηση για το πώς η
υποτιθέμενη θεραπεία τελικά τροφοδοτεί τον καρκίνο. Και πώς τελικά θα
μπορούσε μόνο να επιδεινώσει την κατάσταση.
Ιδιαίτερα ύπουλο είναι ότι τα αδρανή καρκινικά κύτταρα που επιβιώνουν από την αρχική θεραπεία αποφεύγουν τις συμβατικές ιατρικές θεραπείες – ακριβώς επειδή είναι ανενεργά. Χρόνια αργότερα – όταν οι ασθενείς πιστεύουν ότι έχουν θεραπευτεί – η ίδια η «θεραπευτική» προσπάθεια προκαλεί την επιστροφή αυτών των κυττάρων. Αυτό είναι κάτι περισσότερο από ένα ιατρικό δίλημμα. Είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Και ένα επικερδές πρόβλημα επίσης – τουλάχιστον για τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες και τα νοσοκομεία. Η παγκόσμια αγορά χημειοθεραπείας εκτιμάται σε περίπου 9,5 δισεκατομμύρια δολάρια (2024) – και μέσα σε δέκα χρόνια, θα μπορούσε ήδη να έχει αυξηθεί στα 20 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σενολυτικά: Ελπίδα ή Νέα Επιχείρηση;
Στη μελέτη τους, οι Κινέζοι
ερευνητές δοκίμασαν επίσης ένα πιθανό αντίμετρο: τα λεγόμενα σενολυτικά,
δραστικά συστατικά όπως η δασατινίμπη και η κερσετίνη, τα οποία έχουν
σχεδιαστεί ειδικά για να σκοτώνουν τα γηρασμένα κύτταρα. Σε ποντίκια,
αυτή η προσέγγιση ήταν πράγματι επιτυχής στην καταστολή της
επανενεργοποίησης των καρκινικών κυττάρων.
Αλλά και εδώ, τίθεται το ερώτημα: θα χρησιμοποιηθεί αυτή η γνώση για τη βελτίωση της θεραπείας των καρκινοπαθών ή απλώς για να κυκλοφορήσει στην αγορά ένα ακόμη κερδοφόρο φάρμακο; Η τάση της φαρμακευτικής βιομηχανίας να «λύνει» τα νέα συμπτώματα των παλιών θεραπειών με νέα φάρμακα είναι πλέον καλά τεκμηριωμένη. Αυτό που λείπει είναι μια ειλικρινής συζήτηση σχετικά με την αξία των τρεχουσών τυπικών θεραπειών.
Ένα ιατρικό δόγμα καταρρέει.
Η ιδέα ότι η χημειοθεραπεία είναι πάντα η καλύτερη επιλογή έχει βαθιά ριζώσει στη συλλογική συνείδηση χάρη στη συνεχή προπαγάνδα. Οι ασθενείς σπάνια αμφισβητούν τη θεραπεία – όσοι δεν συμμετέχουν θεωρούνται γρήγορα αμελείς ή παράλογοι. Ωστόσο, οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν είναι τόσο πειστικές όσο ισχυρίζονται συνεχώς.
Πολλαπλές μελέτες καταδεικνύουν σοβαρές παρενέργειες, χαμηλή αποτελεσματικότητα για ορισμένους τύπους όγκων και υψηλό ποσοστό υποτροπής. Η νέα κινεζική μελέτη είναι απλώς το τελευταίο κομμάτι του παζλ σε έναν αυξανόμενο αριθμό επικριτικών φωνών. Και – αρκετά αμφιλεγόμενη από μόνη της – προήλθε από μια χώρα που δεν είναι ακριβώς γνωστή για την ανεξάρτητη έρευνά της.
Αυτό καταδεικνύει για άλλη μια φορά ότι η χημειοθεραπεία δεν είναι ούτε «θαυματουργή θεραπεία» ούτε αυτόματα η καλύτερη επιλογή για πολλούς τύπους καρκίνου. Όποιος έχει χάσει μέλη της οικογένειάς του από καρκίνο (η μητέρα μου πέθανε από λευχαιμία, η οποία επίσης έλαβε χημειοθεραπεία) και έχει βιώσει την εξάντληση που μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια θεραπεία κατανοεί τη σημασία αυτού του είδους έρευνας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου